'SỰ THẬT LÀ GÌ?' LỚP HỌC VỀ CÁC MÔN NHÂN VĂN RÈN CHO SINH VIÊN STEM TRỞ THÀNH NHÀ KHOA HỌC GIỎI HƠN
 |
| Môn học được yêu thích hàng đầu này tập trung vào xu hướng nhìn thấy những hệ thống có ý nghĩa từ nơi chẳng có gì, như các chòm sao chẳng hạn. Yuga Kurita/Moment tại Getty Images |
Các khóa học không thường thấy là
một loạt bài không định kỳ của The Conversation US nêu bật những phương thức giảng
dạy độc đáo.
Tiêu đề khóa học:
Sự thật
[fact] là gì?
Điều gì đã thúc đẩy ý tưởng tạo khóa học?
Với tất cả các thuyết âm mưu xuất hiện vào năm 2020 khi COVID-19 tấn công, tôi muốn giúp sinh viên của mình học cách xác định và đối phó với chúng. Tôi cũng lo ngại về tuyên truyền chính trị. Và tại ngôi trường thiên về STEM (Science, Technology, Engenering, Mathematics) của mình, tôi muốn giới thiệu những gì mà các học giả khoa học nhân văn có thể mang lại. Vì vậy tôi đã tạo ra lớp học này, nơi chắt lọc các khoa học nhân văn dành cho sinh viên năm nhất. Hầu hết mọi sinh viên ở trường trước nay đều theo học chuyên ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.
Khóa học khám phá những gì?
Chúng tôi bắt đầu với một tuần có tên Dữ
liệu là gì? Trong tiếng Latin, “dữ liệu” chỉ có nghĩa là “những thứ đã cho”. Dữ liệu có thể ở dạng các phép đo: “Cái bát đầy nước này nặng x.” Nhưng dữ liệu cũng có thể
có nghĩa là “nó làm tôi nhớ đến bà tôi”. Làm thế nào bạn biết được khi nào
một điều gì đó có thể
mang ý nghĩa, hay nó chỉ đơn giản là vô nghĩa?
Buổi học sau đó mà sinh viên thấy
đặc biệt thú vị là về chứng apophenia, tức xu hướng nhìn thấy những hệ
thống từ nơi vốn chẳng có gì, như chú Cuội trên Mặt trăng, hay các chòm sao.
 |
| Các thuyết âm mưu kết nối rất nhiều điểm, nhưng điều đó không làm cho chúng đúng. Ảnh chụp màn hình của một meme |
Tại sao khóa học này lại có liên quan ở thời điểm hiện tại?
Một sự
thật là một cách giải thích dữ liệu. Trong lớp vật lý, bạn học
cách diễn giải dữ liệu vật lý, tìm các hệ thống, liên hệ các hệ
thống đó với các hệ thống khác và đưa
ra những sự thật về chúng. Nếu lập luận của
bạn gắn kết với nhau một cách hợp lý thì cách giải thích của bạn có thể xuất hiện
trên tạp chí Nature Physics.
Nhưng các lớp học nhân văn thì khác, chúng rèn cho bạn để hiểu sự thật là gì, chấm hết – bất kể
chúng dựa trên sinh
học hay Kinh thánh, khoa học dinh dưỡng hay tiểu thuyết.
Bài học quan trọng từ khóa học là gì?
Một bài học quan trọng là nhiều thuyết âm mưu lớn như Qanon[*] đang cố gắng đưa ra kết luận càng nhanh càng tốt. Trở
thành một sinh viên giỏi và một học giả giỏi có nghĩa
là chấp nhận rằng những gì bạn đang nghiên cứu có thể không có ý nghĩa hoặc có
thể không chỉ ra một hệ
thống. Điều
chúng ta đang khám phá ở đây là làm thế nào để không vội đi đến kết luận. Và bài học này áp dụng được vào đời sống thực tế nhiều không kém gì trong phòng thí nghiệm.
Khóa học giới thiệu những tài liệu gì?
Chúng tôi xem YouTuber hbomberguy vạch trần chủ nghĩa phủ
nhận hiện tượng nóng lên toàn cầu. Chúng tôi đọc Kurt Gödel về việc các hệ thống
logic luôn có khiếm khuyết như thế nào. Chúng tôi đọc thơ ca và truyện
ngắn, giới thiệu giới
thiệu cho sinh viên ngành khoa học cách diễn giải dữ liệu nghệ thuật, một quá
trình nghiêm ngặt không kém việc diễn giải dữ liệu khoa học.
Khóa học sẽ chuẩn bị cho học viên những gì?
Thiếu kiểu tư duy phê phán mà khóa học này dạy, các nhà khoa học có thể dễ bị sự tuyên truyền và không thể chia sẻ ý tưởng của mình một
cách hiệu quả, dù là trên các phương tiện truyền thông hay với đồng nghiệp, bạn
bè và gia đình của họ.
Các sinh viên học cách nhìn thế giới bằng đôi mắt mới mẻ và đầy hoài nghi. Họ học cách xác định những lập luận
phi logic và những chiến thuật hùng biện đầy áp đặt. Vào thời Trung Cổ, các môn nhân văn – ngữ pháp, logic, thuật hùng biện – sửa soạn để cho bạn làm khoa học. (Khóa
học) Sự thật là gì? cũng thế, giúp sinh viên
thấy việc thu thập dữ
liệu và giữ thái độ hoài nghi không dừng lại khi bạn rời khỏi phòng thí nghiệm. Thái độ cởi mở, ưa thắc mắc là một kỹ năng sống thiết yếu.
Tác giả
 |
| Timothy Morton |
Rita Shea Guffey Trưởng khoa Tiếng Anh, Đại học Rice
Tuyên bố công khai
Timothy Morton không làm việc, tư vấn, sở hữu cổ phần trong hoặc nhận tài trợ từ bất
kỳ công ty hoặc tổ chức nào có thể hưởng lợi từ bài viết này và không có sự trực
thuộc nào ngoài giới chuyên môn của mình.
Huỳnh Thị Thanh Trúc dịch
Nguồn: ‘What is a fact?’ A humanities class prepares STEM
students to be better scientists, The Conversation, April 30,
2024.
[*] Chú thích của người dịch: QAnon là thuyết
âm mưu lần đầu xuất hiện vào năm 2017. Những người tin vào QAnon cho rằng Tổng
thống Donald Trump đang tiến hành một cuộc chiến tranh bí mật chống lại giới
tinh hoa nước Mỹ đang lẩn khuất giữa bộ máy chính phủ, doanh nghiệp và giới báo
chí vốn thực chất là những kẻ thờ phượng quỷ Satan, ăn thịt người và lạm dụng
trẻ em.