TÂM LÝ HỌC CÓ THỂ GIÚP MỌI NGƯỜI SỐNG CUỘC SỐNG THÂN THIỆN VỚI KHÍ HẬU HƠN NHƯ THẾ NÀO – NHỮNG BÀI HỌC TỪ KHẮP NƠI TRÊN THẾ GIỚI
 |
Các chính sách khí hậu khác nhau sẽ có hiệu quả ở những nơi, cộng đồng và bối cảnh khác nhau, do đó, nghiên cứu mới làm nổi bật những sắc thái này có thể là một công cụ quan trọng. Nguồn ảnh: Jacob_09/Shutterstock |
Các biện pháp can thiệp nhanh chóng và dễ dàng truyền cảm hứng cho mọi người trực tiếp hành động vì khí hậu chính là chén thánh. Các nhà khoa học hành vi và nhà hoạch định chính sách rất muốn tìm hiểu xem những bước đi nhỏ nào có thể tạo ra sự khác biệt lớn nhất. Một trong những cuộc thí nghiệm lớn nhất từng được tiến hành về tâm lý học biến đổi khí hậu cho thấy rằng cùng một biện pháp can thiệp có những kết quả khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh cụ thể, và quan trọng là, vào đất nước, nơi đang diễn ra sự thay đổi.
Nghiên cứu mới của một đội ngũ quốc tế gồm hơn 250 nhà khoa học đã nghiên cứu một vài biện pháp can thiệp vào môi trường và cách người dân phản ứng với chúng ở 63 nước.
Ở Áo, một trong những cách tốt nhất để tăng cường hành vi bảo vệ môi trường hiệu quả, chẳng hạn như dành thời gian cho việc trồng cây, là cung cấp cho mọi người dân thông tin cho thấy biến đổi khí hậu đã và đang diễn ra, đang ảnh hưởng tiêu cực lên châu Âu và gây thiệt hại cho những người xung quanh. Đây là những gì các nhà khoa học hành vi gọi là giảm khoảng cách tâm lý |reducing psychological distance|. Sự nhận diện này khiến những rủi ro và mối nguy hiểm của biến đổi khí hậu trở nên cấp thiết và dễ có mối liên hệ hơn, khuyến khích mọi người hành động chống lại nó.
Nhưng ở Đức, một nước có chung ngôn ngữ, văn hóa và lịch sử lâu đời với Áo, lại có kết quả rất khác cho cùng một sự can thiệp. Những người dân tham gia có xu hướng ít tin vào biến đổi khí hậu, ít có khả năng ủng hộ các chính sách giảm thiểu biến đổi khí hậu và ít có khả năng trồng cây.
Triển vọng toàn cầu
Nhóm của chúng tôi kiểm nghiệm tính hiệu quả của 11 chiến lược được thiết kế nhằm nâng cao nhận thức và hành động vì khí hậu trên toàn cầu.
Hơn 59.000 người tham gia được cho xem một trong 11 biện pháp can thiệp có thể được thiết kế để ảnh hưởng lên niềm tin của họ về biến đổi khí hậu, như viết thư cho cháu trai hoặc đọc thông tin về biến đổi khí hậu như thể tác động của nó sẽ xảy ra rất gần với người đọc chẳng hạn. Sau đó, những người tham gia được khảo sát để đánh giá niềm tin của họ vào biến đổi khí hậu, sự ủng hộ các chính sách giảm thiểu và sự tham gia vào các loại hình khác nhau của hành động bảo vệ môi trường, chẳng hạn như việc trồng cây.
Nhìn chung, 86% số người được khảo sát tin rằng biến đổi khí hậu đang diễn ra, là một vấn đề nguy hiểm và phần lớn là do loài người gây ra. Sự ủng hộ các chính sách giảm thiểu khí hậu quan trọng được đo lường ở mức ấn tượng là 72%.
Một biện pháp quan trọng khác là hành vi nỗ lực |effortful behaviour|: hoàn thành một nhiệm vụ tẻ nhạt, như xác định các tổ hợp số cụ thể, để đổi lấy khoản quyên góp để trồng cây chẳng hạn. Hơn một nửa số người tham gia đã trồng hơn 300.000 cây, cho thấy hầu hết mọi người không đặt câu hỏi về biến đổi khí hậu, họ ủng hộ các chính sách nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu và sẵn lòng làm bất cứ điều gì có thể để ngăn chặn nó.
 |
Trồng cây là 1 trong 11 hành động bảo vệ môi trường được đo lường trong một nghiên cứu mới trong lĩnh vực tâm lý học khí hậu để tạo ra sự thay đổi ở các cấp độ về cả cá nhân lẫn chính sách. Nguồn ảnh: A3pfamily/Shutterstock |
Trước khi tiến hành cuộc thí nghiệm này, chúng tôi hy vọng tìm ra những biện pháp can thiệp nào sẽ hữu hiệu trong tất cả các bối cảnh. Thay vào đó, chúng tôi tìm thấy một số kết quả thực sự thú vị thúc đẩy nhiều cuộc điều tra khoa học hơn nữa trong lĩnh vực này.
Khi tổng hợp tất cả dữ liệu lại với nhau, chúng tôi thấy rằng một biện pháp can thiệp, như giảm khoảng cách tâm lý, hữu hiệu trong một bối cảnh song lại phản tác dụng trong bối cảnh khác, như trường hợp ở Áo và Đức chẳng hạn. Điều này có thể là do tính đa dạng quá cao của dữ liệu.
Có thể có những khác biệt khác mà dữ liệu của chúng tôi chưa tính đến. Làm mọi thứ phức tạp hơn nữa, các biện pháp can thiệp có những tác động khác nhau tùy thuộc vào biến mà chúng tôi đang nhắm tới. Nếu có hiệu quả trong việc tăng niềm tin vào biến đổi khí hậu, thì một biện pháp can thiệp có xu hướng phản tác dụng đối với hành vi nỗ lực.
Chẳng có giải pháp duy nhất nào có thể thúc đẩy việc giảm thiểu biến đổi khí hậu trên phạm vi quốc tế. Cả các quy định từ trên xuống của các nhà hoạch định chính sách lẫn những chuyển đổi hành vi của cá nhân đều là những mảnh ghép cần thiết của mớ bòng bong này, và bối cảnh chính là mảnh quan trọng nhất để giải quyết vấn đề trên.
Một ứng dụng mới
Chúng tôi đã sử dụng những phát hiện của mình để giúp thiết kế một ứng dụng can thiệp khí hậu mới có thể trao quyền cho mọi người đưa ra các quyết định có ý thức hơn về môi trường ở cấp chính phủ, cộng đồng và hộ gia đình. Dựa trên kho dữ liệu khổng lồ được sử dụng trong nghiên cứu của chúng tôi, bất cứ ai cũng có thể khám phá mức độ hiệu quả của các biện pháp can thiệp ở các nước cụ thể, trong một số độ tuổi nhất định hoặc thậm chí theo bản sắc chính trị, lý tưởng nhất là bằng cách xem xét các mẫu có hơn 30 người để có những kết quả tốt nhất.
Ứng dụng miễn phí và dễ sử dụng này có thể đặc biệt hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách và những người truyền thông về biến đổi khí hậu. Ví dụ, nếu muốn biết cách tốt nhất để tăng cường hỗ trợ chính sách cho người châu Âu trên 50 tuổi, thì việc nhấn mạnh cách các chính sách đó sẽ tác động lên các thế hệ tương lai, nhất là con cái và cháu chắt của họ, có thể là lựa chọn tốt nhất của bạn.
Hãy bỏ phiếu vì sự thay đổi
Bất cứ khi nào đưa ra lựa chọn cá nhân liên quan đến biến đổi khí hậu, như lựa chọn một chuyến tàu lửa chậm hay đặt một chuyến bay nhanh chẳng hạn, bạn có thể sử dụng những kết quả này để giúp đưa ra quyết định dễ dàng hơn. Hãy đăng nhập vào ứng dụng và xem giải pháp nào hiệu quả với những người cùng trang lứa với bạn đang sống ở cùng đất nước. Sau đó, bạn có thể cân nhắc biện pháp can thiệp trước khi đưa ra quyết định của bản thân.
Nếu việc giảm khoảng cách tâm lý là biện pháp can thiệp hiệu quả nhất, thì bạn có thể nhắc nhở bản thân về tất cả những cách mà biến đổi khí hậu đang tác động lên những người thân thiết với bạn. Điều này sẽ giúp bạn ưu tiên những gì quan trọng với bạn trong bối cảnh của quyết định đó và khiến cho toàn bộ quá trình trở nên đơn giản hơn.
Việc bỏ phiếu là một lựa chọn có thể có tác động rất lớn lên khí hậu. Việc bỏ phiếu cho các ứng cử viên và đảng phái ưu tiên cho biến đổi khí hậu có thể giúp hạn chế những sự phát thải khí nhà kính. Tương tự như vậy, một trong những nhân tố dự báo hàng đầu về việc liệu một chính sách về khí hậu có được thông qua hay không là sự ủng hộ của công chúng.
Hãy lên tiếng về các chính sách khí hậu mà bạn ủng hộ có thể giúp nâng cao mức độ nhận thức và tăng khả năng thông qua chính sách. Điều đó có thể bao gồm việc viết thư cho đại diện địa phương của bạn, nói chuyện với bạn bè và gia đình hoặc đăng lên các phương tiện truyền thông xã hội.
Bài báo của chúng tôi làm sáng tỏ tính hiệu quả của nhiều loại thông điệp về khí hậu và ứng dụng cung cấp những cách thiết thực nhằm giúp tạo điều kiện thuận lợi cho hành động ứng phó với khí hậu. Bằng cách làm giảm lực cản trong việc triển khai có mục tiêu hơn cho những biện pháp can thiệp hiệu quả, chúng ta sẽ tiết kiệm được thời gian và tiền bạc cho các biện pháp can thiệp không khả thi trong tình huống đó. Việc phối hợp những nỗ lực ở tất cả các cấp quản trị nhà nước |governance| là cần thiết để giải quyết một cách hiệu quả cuộc khủng hoảng khí hậu vì thời gian là nhân tố lõi.
Các từ khóa: Biến đổi khí hậu, Tâm lý học, Sự can thiệp, Chính sách khí hậu, Tâm lý sinh thái, Cho tôi góc nhìn
THÔNG TIN VỀ CÁC TÁC GIẢ
 |
| Chiara Longoni |
 |
| Kimberly Doell |
Phó Giáo sư, Tiếp thị và Khoa học Xã hội, Đại học Bocconi
Nhà nghiên cứu cao cấp về Tâm lý học Môi trường và Biến đổi Khí hậu, Đại học Wien
Tuyên bố công khai
Các tác giả không làm việc, tư vấn, sở hữu cổ phần hoặc nhận tài trợ từ bất kỳ công ty hoặc tổ chức nào được hưởng lợi từ bài viết này và không có bất kỳ sự trực thuộc liên quan nào ngoài giới chuyên môn của mình.
Nguyễn Việt Anh dịch
Nguồn: How psychology can help people live more climate-friendly lives – lessons from around the world, The Conversation, Feb 27, 2024.