MUTIRÃO (CHUNG SỨC): LÝ THUYẾT VỀ SINH THÁI CỦA BRAZIL DÀNH CHO COP30[*]
Vào thời kỳ các liên minh tan rã, nhằm biến sự phẫn nộ thành hành động mang tính xây dựng, cần tạo ra những đòn bẩy mới.
Nhà ngoại giao André Aranha Corrêa do Lago, chủ tịch của COP30, bắt đầu hôm nay tại Belém, ký một văn bản lý thuyết.
Tác giả: André Anranha Corrêa do Lago
 |
| Hình ảnh: © AP Photo/Jorge Saenz |
“Chúng ta đang trải qua một giai đoạn khó khăn. Nhưng luôn luôn là trong những lúc khó khăn và đầy thử thách mà nhân loại đã tìm thấy sức mạnh để đối mặt và vượt qua nghịch cảnh. Chúng ta cần sự tin tưởng và quyết tâm nhiều hơn. Chúng ta cần một sự lãnh đạo mạnh hơn để đảo ngược xu hướng của khí hậu nóng lên. Những thoả thuận đã được ký kết cần được thực hiện.”
Tổng thống Lula, diễn văn tại COP27 năm 2022
Sau khi đắc cử nhiệm kỳ tổng thống Brazil lần thứ ba ngày 30 tháng 10 năm 2022, tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva đã có một lựa chọn bất ngờ cho cuộc viếng thăm chính thức với tư cách là tổng thống đắc cử: đến Charm el-Cheikh ở Ai Cập, nơi tiếp đón Hội nghị lần thứ 27 của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP27). Khi tham gia vào các cuộc thương thảo về khí hậu của Liên Hợp Quốc trước khi nhậm chức tổng thống, tổng thống Lula đã tìm cách nhấn mạnh sự cam kết của ông về vai trò thiết yếu và có tính xây dựng của Brazil trong cuộc chiến chống lại khủng hoảng khí hậu trên quy mô quốc gia và quốc tế. Theo chính những lời của ông, “cuộc chiến chống biến đổi khí hậu sẽ là ưu tiên tuyệt đối của chính phủ của chúng tôi”, Brazil dấn thân vào hành động bằng cách khơi dậy “niềm hy vọng được kết hợp với những biện pháp tức thì và quyết liệt cho tương lai của hành tinh chúng ta và cho nhân loại.”[1]
Cũng chính vào dịp này tổng thống Lula đã thông báo ý định tiếp đón cộng đồng quốc tế tại Amazon vào dịp COP30.
Ngày nay, khi Brazil tiếp đón COP30 tại Belém, bối cảnh quốc tế còn trở nên khó khăn hơn năm 2022. Các cuộc khủng hoảng chính trị và xung đột đã gia tăng. Thông tin sai lệch, đặc biệt là về biến đổi khí hậu, đã tràn lan. Các nước đang phát triển tiếp tục chiến đấu chống lại tình trạng bay vốn và nợ cấu trúc, đồng thời phải phục hồi sau đại dịch. Những tai hoạ liên quan đến khí hậu trở nên thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như lũ lụt hay hạn hán bi thảm đã xảy ra cho Brazil năm 2024. Trong bối cảnh này, nhóm chuyên gia liên chính phủ về diễn biến khí hậu (GIEC) đã kết luận trong báo cáo đánh giá lần thứ sáu năm 2023 rằng chúng ta chỉ có thời gian từ nay đến cuối thập niên này để ngăn chặn các nhiệt độ trên thế giới không vĩnh viễn vượt quá ngưỡng 1,5 oC so với các mức độ trước cách mạng công nghiệp – một tình huống có thể gây ra những tàn phá quan trọng, kéo theo những thiệt hại không thể khắc phục được cho các hệ sinh thái và sẽ gia tăng đáng kể rủi ro tai hoạ cho các thế hệ hiện nay và tương lai.
Tuy nhiên tất cả không đến nỗi đen tối.
Cơ quan năng lượng quốc tế dự báo các nguồn năng lượng tái tạo sẽ vượt qua than đá như là nguồn sản xuất điện chính từ đây cho đến năm 2026. Các đầu tư trên thế giới cho năng lượng sạch từ nay vượt quá các chi tiêu dành cho chất đốt hoá thạch với tỷ lệ 2 trên 1, có nghĩa là một sự thay đổi triệt để so với tình trạng ngang bằng nhau mới chỉ cách đây sáu năm[2]. Chấm dứt nạn phá rừng và đảo ngược xu hướng từ đây đến 2030, đồng thời tăng cường các chính sách bảo vệ các quyền của các dân tộc bản địa và các cộng đồng truyền thống, đã trở thành một cam kết toàn cầu và là một mệnh lệnh đạo đức. Tổ chức Lao động quốc tế ước lượng rằng việc chấp nhận những con đường tiến đến một nền kinh tế tuần hoàn và trung tính có thể tạo ra 100 triệu việc làm mới từ đây cho đến năm 2030, nêu bật những cơ hội kinh tế và xã hội rất to lớn của quá trình chuyển đổi[3].
Mutirão là biểu tượng của nỗ lực tập thể - bất kể đó là thu hoạch, xây dựng hay hỗ trợ lẫn nhau.
ANDRÉ ARANHA CORRÊA DO LAGO
Nhờ một sự hợp tác quốc tế được tăng cường, rõ ràng là khuôn khổ pháp lý được đề ra từ hơn ba thập kỷ nay trong khuôn khổ của Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (CCNUCC) đã đóng một vai trò quyết định nhằm giúp cộng đồng quốc tế tránh khỏi sự gia tăng nhiệt độ khoảng 4 oC được dự báo từ đây đến cuối thế kỷ XXI. Tuy nhiên, các tiến bộ vẫn chưa đủ để đạt đến các mục tiêu của Thoả thuận Paris: giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính nhằm đạt đến mục tiêu tối hậu của CCNUCC, tăng cường các năng lực thích ứng, liên kết các luồng tài chính với chuyển đổi tiến đến các nền kinh tế có mức độ thải cacbon thấp, và cuối cùng là tôn trọng mục tiêu hàng đầu là giới hạn sự nóng lên của khí hậu ở mức 1,5 oC.
Chuyển đổi sinh thái là hiển nhiên và tất yếu, nhưng nó phải tiến đến theo nhịp độ mà khoa học đòi hỏi. Bị kẹt giữa một bên là những trở ngại của những chính sách tồn tại dai dẳng, và một bên là sự tham gia ngày càng tăng của các nền kinh tế và xã hội vào sự chuyển đổi tiến đến trung hoà cacbon, thách thức của chúng ta bao gồm điều chỉnh mục tiêu và liên kết các tiến trình phát triển của các quốc gia với những nghĩa vụ của chúng ta với tư cách là một thể chế đa quốc gia chiến đấu chống lại biến đổi khí hậu. Từ Belém, Brazil có sứ mệnh hướng dẫn sự biến đổi này cùng hợp tác với các bên theo CCNUCC, cộng đồng khoa học, xã hội dân sự, khu vực tư và các cấp chính quyền địa phương.
Từ khi tổng thống Lula bắt đầu nhiệm kỳ thứ ba của ông, Brazil đã đi theo một con đường “hy vọng kết hợp với một hành động tức thì và quyết liệt” chống lại biến đổi khí hậu, một nỗ lực đã xác định lại chương trình quốc gia của chúng ta và chuẩn bị cơ sở cho một COP30 mà chúng ta nghĩ rằng sẽ đạt được nhiều thành công.
Dung hoà chính sách quốc gia và các cam kết quốc tế trong lĩnh vực khí hậu
Brazil tin tưởng vững chắc rằng sẽ được rất nhiều hơn mất trong chuyển đổi sinh thái. Con đường của chúng tôi tiến đến phát triển bền vững đã chứng minh rằng tăng trưởng kinh tế có thể tách khỏi những thiệt hại về môi trường. Trong hai mươi năm gần đây, các nguồn năng lượng tái tạo đã luôn luôn chiếm một phần quan trọng trong toàn bộ cung ứng năng lượng của đất nước, vượt quá 50% năm 2024 và hơn 88% lượng sản xuất điện lực[4]. Sự hạ thấp rất đáng kể của tỷ lệ phá rừng ở vùng Amazon đi song song với sự gia tăng quan trọng của năng suất nông nghiệp. Gần đây hơn, sự hạ thấp thêm 50% đạt được trong chưa đầy ba năm[5] - nhờ một sự cam kết chính trị được tái khẳng định hỗ trợ cho các chính sách hiệu quả về kiểm soát nạn phá rừng – đã trùng hợp với sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ sau đại dịch thế giới.
Một phần quan trọng của thành công của Brazil xuất phát từ những quá trình đáp trả nghịch cảnh. Như ngày nay, những giai đoạn khó khăn và những cam kết vững chắc đối với các thoả thuận đã là động lực của tiến bộ.
Những cú sốc dầu mỏ lặp đi lặp lại trong những năm 1970 đã thúc đẩy đất nước đầu tư một cách liên tục vào đa dạng hoá các nguồn năng lượng, lúc đầu là phát triển thuỷ điện và nhiên liệu sinh học, và rồi từ cuối những năm 2000, là phát triển năng lượng gió và năng lượng mặt trời. Những giai đoạn khó khăn này đã thúc đẩy Brazil thực hiện những thay đổi về cấu trúc và chúng tiếp tục định hình bức tranh năng lượng ngày nay của đất nước.
Cũng như vậy, những tiến bộ mà Brazil thực hiện trong cuộc chiến chống phá rừng có những gốc rễ rất sâu xa. Những đầu tư từ sớm vào các hệ thống giám sát qua vệ tinh tầm cỡ thế giới trong những năm 1980 đã đặt nền móng cho việc áp dụng có hiệu quả các luật chống khai thác rừng bất hợp pháp kể từ đầu những năm 2000. Những nỗ lực này đã được tăng cường bởi sự mở rộng chưa từng thấy các vùng được bảo vệ và đất đai của người bản địa, được ghi nhận trong Hiến pháp dân chủ của Brazil năm 1988, do đó đã chuyển đổi các khung pháp lý hiện hữu thành những chính sách cụ thể.
Năm 2023, Brazil đã đối mặt với một loạt thách thức mới: kiến thiết lại nền kinh tế, hàn gắn những vết thương xã hội do một đại dịch nghiêm trọng để lại và khắc phục những thất bại đã gặp phải trong lĩnh vực các chính sách phát triển bền vững. Kế hoạch chuyển đổi sinh thái Novo Brasil, do Bộ Tài chính điều hành, đã được thiết kế như một câu trả lời tổng thể cho thực tại mới này. Thừa nhận rằng chuyển đổi hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 là vừa cần thiết vừa tất yếu, và sự chuyển đổi này tăng cường cuộc chiến chống nghèo đói, chính phủ đã đặt chuyển đổi sinh thái vào trọng tâm của chiến lược phát triển đất nước. Kế hoạch này triển khai một hệ thống rộng lớn các công cụ chính trị và tài chính để định hướng công nghiệp, nông nghiệp, năng lượng, tài chính và xã hội đến một tương lai bền vững hơn và tiến bộ về mặt công nghệ, bằng cách dựa vào những thành công trong quá khứ và tạo cho chúng một tầm quan trọng mới.
Những yếu tố chính của Novo Brasil bao gồm việc thông qua một hệ thống quốc gia về trao đổi các hạn ngạch phát thải và các công cụ tài chính vững chắc nhắm đến giảm các chi phí đầu tư cho những đầu tư tư nhân, đồng thời phát triển các tài trợ ưu đãi và các trợ cấp thông qua Quỹ Amazon và Fundo Clima. Tham vọng này được cụ thể hoá trong phần đóng góp được xác định ở cấp quốc gia Brazil (Contribution déterminée au niveau national CDNN) theo Thoả thuận Paris, được thông báo vào tháng 12 năm 2024, cam kết giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính từ 59 đến 67% so với các mức độ của năm 2005 từ đây cho đến 2035 trong toàn bộ nền kinh tế[6].
Trong một giai đoạn khó khăn như chúng ta đang trải qua, duy nhất chỉ có quyết tâm chính trị có thể tạo điều kiện cho những tiến bộ thực sự. Ở cấp quốc gia, Brazil đã mở đường tiến đến COP30 bằng những hành động cụ thể tôn trọng những cam kết của mình theo CCNUCC và Thoả thuận Paris. Trên trường quốc tế, ngoại giao khí hậu của Brazil đã tìm cách chứng minh sự quyết tâm này có thể vượt qua biên giới như thế nào, bằng cách thiết lập những liên minh mới và ủng hộ một sự hợp tác toàn cầu mạnh mẽ hơn trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Con đường của chúng ta tiến đến phát triển bền vững đã chứng minh rằng tăng trưởng kinh tế có thể tách khỏi những thiệt hại về môi trường.
ANDRÉ ARANHA CORRÊA DO LAGO
Thúc đẩy hợp tác toàn cầu trong lĩnh vực khí hậu: một hành trình từ Belém đến Belém
Năm 2023, Brazil đã tái lập vai trò tích cực và mang tính xây dựng của mình trong các cuộc thương thảo đa phương về khí hậu, bằng cách dành ưu tiên cho những nỗ lực đầy tham vọng để đạt các mục tiêu của Thoả thuận Paris. Các chứng cứ khoa học được thu thập từ năm 2015 đã nêu bật những rủi ro nghiêm trọng của gia tăng nhiệt độ toàn cầu trên 2 oC, đặc biệt là những thiệt hại nghiêm trọng đối với nông nghiệp và năng lượng, gia tăng nghèo khó và nguy cơ đẩy khu sinh học Amazon vượt qua ngưỡng nguy hiểm không thể hồi phục trở lại, với những hậu quả trên toàn cầu. Ý thức về những mối đe doạ này, Brazil đã tiến hành tăng cường cách đáp ứng toàn cầu đối với biến đổi khí hậu, bằng cách sử dụng chiến lược vai trò dẫn dắt của mình trong các diễn đàn quốc tế trước thời gian diễn ra COP30.
Dựa vào truyền thống hội nhập ở cấp vùng của mình, Brazil đã mời tham dự hội nghị Thượng đỉnh Amazon tại Belém vào tháng 8 năm 2023. Hôi nghị này đã quy tụ các nước trong vùng để cùng phối hợp những nỗ lực trước những thách thức chung như nạn phá rừng, tội phạm có tổ chức và sự hoà nhập các nhóm dân bản địa và các cộng đồng địa phương trong việc xây dựng chính sách và nghiên cứu khoa học. Với kết quả là Tuyên bố của các lãnh đạo tại Belém đã tăng cường Tổ chức Hiệp ước Hợp tác Amazon (OTCA) bằng cách cải thiện năng lực thông tin, phát huy những sáng kiến về quản trị nước bền vững và tăng cường các khung thể chế nhằm bảo tồn các phương tiện sinh sống và ngăn ngừa sự sụp đổ sinh thái của khu sinh học Amazon, bên cạnh những biện pháp khác. Tại Hội nghị Thượng đỉnh Belém, những quốc gia có rừng nhiệt đới cũng đã thành lập một liên minh “United for Our Forests”, cam kết bảo vệ rừng, hỗ trợ dân bản địa và thúc đẩy một sự chuyển đổi sinh thái đúng đắn.
 |
Một nhánh sông vùng Amazon, sông Curua trong rừng quốc gia Caxiuana, thuộc bang Pará, Brazil, ngày thứ bảy 22/3/2025. © AP Photo/Jorge Saenz |
Ngày nay, liên minh này quy tụ những nước sở hữu gần 70% rừng nhiệt đới trên thế giới nhằm xây dựng những giải pháp chung. Cam kết quốc tế của Brazil đã được tiếp tục vài tháng sau đó tại COP28 của CCNUCC ở Dubai, ở đó cam kết này đã đóng vai trò thiết yếu trong định hướng các thương thảo và trong tăng cường cam kết với mục tiêu 1,5 oC nhờ vào tài liệu tổng kết toàn cầu đầu tiên của thoả thuận Paris (GST1). Trong bối cảnh này, tập thể các đoàn chủ tịch của COP28, COP29 và COP30 đã đảm nhận “Sứ mệnh 1,5”, một nỗ lực quốc tế nhắm đến tăng cường mạnh mẽ tham vọng và hợp tác cho chu trình sắp tới về xây dựng các kế hoạch hành động về khí hậu trong từng quốc gia trong khuôn khổ thoả thuận Paris (Contributions Déterminées au Niveau National (CDN).
Dựa vào những kết quả của Dubai (COP28), phái đoàn Brazil tại hội nghị thượng đỉnh nhóm G20 [nhóm các nước phát triển] năm 2024 đã thể hiện một thời khắc quyết định trên đường tiến đến COP30. Dưới sự dẫn dắt của tổng thống Lula, nhóm G20 đã dành ưu tiên cho những thách thức liên quan lẫn nhau của nạn đói và biến đổi khí hậu, và đối với biến đổi khí hậu, đã đi đến kết quả là thành lập Nhóm làm việc hướng đến huy động toàn cầu chống lại biến đổi khí hậu (TF-CLIMA). Sáng kiến này đã tập hợp những nền kinh tế lớn nhất trên thế giới, đại diện cho 85% tổng sản phẩm thế giới và ba phần tư lượng phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, nhằm thúc đẩy một sự tiếp cận phối hợp về khẩn cấp khí hậu.
TF-CLIMA đã tập hợp các nhóm chuyên gia và tài chính của nhóm G20 nhằm soạn thảo một giải pháp lồng ghép hành động khí hậu cả trong kế hoạch quốc gia và trong tài trợ quốc tế. Giải pháp này đã mở ra những viễn cảnh mới bằng cách kết hợp các bộ Ngoại giao, Môi trường và Tài chính của nhóm G20, cũng như các ngân hàng trung ương, trong một khuôn khổ hợp tác duy nhất. Cách tiếp cận này đã giúp vượt qua những “ngăn cách” truyền thống thường tách rời chính sách khí hậu khỏi những cơ chế tài chính và các quy định, và đã hỗ trợ cho một cuộc đối thoại chặt chẽ hơn và hiệu quả hơn, cuộc đối thoại đã đạt đến những cam kết chưa từng có, chẳng hạn như việc đề cao các mục tiêu phát thải ròng bằng 0, thiết lập những nguyên tắc cho kế hoạch hoá việc chuyển đổi và cho các nền tảng đầu tư về khí hậu, và thông qua các khung tài chính theo Thoả thuận Paris. Qua trung gian của TF-CLIMA, nhóm G20 cũng đã cam kết đạt đến một loạt các mục tiêu chính trị và kinh tế đáp ứng một cách tích cực các nguyên tắc trụ cột của tài liệu tổng kết toàn cầu đầu tiên [về khí hậu]. Ngoài các kết quả cụ thể, cách tiếp cận táo bạo của TF-CLIMA nhằm giải quyết những vấn đề phức tạp đã mang lại một đóng góp độc nhất và có ý nghĩa cho cấu trúc và chương trình của nhóm G20.
Dựa vào sự năng động của nhóm G20, ngôi vị chủ tịch Brazil của BRICS+ [bao gồm các nước Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập thống nhất UAE, Ai Cập, Iran, Ethiopia và Ả Rập Xê Út] năm 2025 đã thúc đẩy sự tiến bộ của hợp tác trong lĩnh vực tài trợ khí hậu nhờ việc thông qua tuyên bố khung của các lãnh đạo và khuôn khổ hợp tác của BRICS nhằm tăng cường tài trợ cho hành động khí hậu. Xuyên qua các thoả thuận này, nhóm đã thúc đẩy lãnh đạo các bộ và các ngân hàng trung ương sử dụng những lợi thế của sức mạnh tập thể của họ để tăng nhanh tốc độ hành động khí hậu, phát triển những chuyển đổi đúng đắn và liên kết những nỗ lực của họ với những ưu tiên về phát triển được xác đinh ở cấp quốc gia vốn nhấn mạnh đến xoá nghèo đói và phát triển bền vững.
Cùng nhau, những giai đoạn quan trọng này – Hội nghị thượng đỉnh Amazon, chủ tịch nhóm G20 và nhóm BRICS+ - thể hiện một hành trình ba năm chuẩn bị kế hoạch rất chu đáo.
Loạt các bước tiến này đã đặt nền móng cho một COP30 tập trung vào hành động, nhắm đến củng cố hợp tác quốc tế và triển khai một chương trình khí hậu toàn cầu tham vọng hơn và tổng hợp hơn.
Brazil đã tiến hành tăng cường cách đáp ứng toàn cầu đối với biến đổi khí hậu, bằng cách sử dụng chiến lược vai trò dẫn dắt của mình trên các diễn đàn quốc tế quan trọng thời gian trước COP30.
ANDRÉ ARANHA CORRÊA DO LAGO
Trở lại Belém: một sự chung sức (Mutirão) toàn cầu vào giai đoạn nước rút về đích
Như tôi đã nhấn mạnh trong lá thư đầu tiên của tôi gửi đến cộng đồng quốc tế với tư cách chủ tịch được chỉ định của COP30, năm 2025 phải là năm chúng ta biến những nỗi buồn và phẫn nộ của chúng ta thành một hành động tập thể và mang tính xây dựng.
Một sự biến đổi như vậy bắt đầu bằng việc tăng cường các trụ cột truyền thống của quá trình thực hiện COP nhằm cải thiện tính hiệu quả của việc thực hiện. Các lãnh đạo phải cam kết tôn trọng phần đóng góp đầy tham vọng được xác định ở cấp quốc gia (CDNN) và bảo đảm sự huy động thích hợp các phương tiện để thực hiện. Những người thương thuyết phải hành động với quyết tâm để tôn vinh mục tiêu toàn cầu về sự thích nghi, chương trình làm việc cho một sự biến đổi đúng đắn và theo dõi tổng kết toàn cầu lần thứ nhất về biến đổi khí hậu, cũng như những điểm mấu chốt khác của chương trình nghị sự.
Cũng quan trọng là sự tham gia tích cực của các bên tham gia mà không ký kết Chương trình Nghị sự toàn cầu về hành động khí hậu, vốn dành một vị trí quan trọng cho việc triển khai trong số những mối quan tâm của chương trình, đồng thời đặc biệt nhấn mạnh đến việc chấp hành các kết quả của tài liệu tổng kết toàn cầu đầu tiên về khí hậu.
Nhằm mục đích này, chương trình hành động của COP30 được nối kết với 30 mục tiêu chính yếu được phân bổ theo 6 trục chủ đề - chuyển đổi năng lượng, tự nhiên, hệ thống thức ăn, phục hồi, phát triển con người và tài chính – nhằm thúc đẩy nhanh hơn việc thực hiện thỏa thuận Paris, kết nối những tham vọng về khí hậu với các cơ hội phát triển và ước muốn của người dân, ủng hộ tính minh bạch, theo dõi giám sát và trách nhiệm của các cam kết và sáng kiến đã có và sẽ có trong tương lai.
Để khởi động quy trình chuyển đổi này, chủ tịch của COP30 cũng đã khởi xướng sự chung sức [Mutirão], một sáng kiến bám rễ sâu trong tinh thần hợp tác cộng đồng.
Mutirão — hoặc “Motirõ” trong ngôn ngữ bản địa Tupi-Guarani – là biểu trưng của nỗ lực tập thể, dù là trong việc thu hoạch, xây dựng hay hỗ trợ lẫn nhau. Sáng kiến nhắm đến tạo ra một bước ngoặt trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu bằng cách hỗ trợ một phong trào tự trị đưa đến sự chuyển tiếp nhân loại đến một tương lai bền vững.
Được ủng hộ bởi một khuôn khổ toàn cầu được thiết kế để tích hợp và mở rộng hành động địa phương, Mutirão bổ sung các thương thảo chính thức, chương trình hành động và hội nghị thượng đỉnh các lãnh đạo, bằng cách kết nối lại cuộc chiến chống biến đổi khí hậu với những thực tại mà dân cư khắp nơi trên thế giới đang đối mặt.
Đứng trước những thách thức nặng nề về địa chính trị, kinh tế- xã hội và môi trường, điều cốt yếu là phải tăng cường tính đa phương và khuôn khổ của CCNUCC, lấp hố ngăn cách giữa các chính sách khí hậu và đời sống hàng ngày, gia tăng tốc độ thực hiện Thoả thuận Paris qua những hành động quyết liệt và những thay đổi mang tính hệ thống. Những trở ngại chính đối với một hành động khí hậu hiệu quả không phải là về vật chất, công nghệ hay pháp lý mà là về chính trị. Khắc phục những trở ngại này đòi hỏi quyết tâm ở cấp quốc gia và một động lực kiên trì ở nước ngoài.
Chuyển đổi sinh thái đầy tham vọng của Brazil, được nêu ra trong kế hoạch Novo Brasil và việc đem lại sức sống cho các chính sách hữu hiệu chống lại nạn phá rừng, cho thấy giới lãnh đạo đất nước có thể liên kết sự phát triển bền vững với các mục tiêu về khí hậu như thế nào, chứng minh rằng tăng trưởng kinh tế và quản trị môi trường có trách nhiệm có thể song hành với nhau. Động lực quốc tế được tạo ra bởi nhóm G20, nhóm BRICS+, hội nghị thượng đỉnh Amazon và nay Mutirão tạo ra một cơ hội độc nhất về đoàn kết và quyết tâm.
Những quyết định được thông qua tại Liên Hợp Quốc và bởi cộng đồng quốc tế được định hình bởi động lực chính trị của quốc gia, bởi những lợi ích kinh tế và yêu cầu của xã hội, cũng như bởi một sự thấu hiểu về chiến lược đối với diễn biến của quyền lực và các liên minh toàn cầu.
Dựa vào di sản tích cực của CCNUCC, COP30 phải trở thành một thời khắc quyết định, không phải chỉ cho thập kỷ nguy nan này, mà còn cho ba phần tư còn lại của thế kỷ này. Chúng ta mong ước rằng Belém sẽ được xem như điểm khởi đầu của một phong trào toàn cầu, báo trước một hành động khí hậu được tăng tốc, được tăng cường và gia tăng theo cấp số nhân nhờ vào một sự hợp tác quốc tế mạnh mẽ hơn nhiều về khí hậu trong khuôn khổ đa phương.
Người dịch: Thái Thị Ngọc Dư
Nguồn: “Mutirão: la doctrine economique du Brésil pour la COP30”, Le grand continent, 10.11.2025.
----
[1] Discours prononcé lors de la COP27. Diễn văn đọc tại COP27
[2] Agence internationale de l’énergie, Perspectives énergétiques mondiales 2024. Cơ quan năng lượng quốc tế, Viễn cảnh năng lượng thế giới 2024.
[3] Organisation internationale du travail, “The Just Ecological Transition: An ILO solution for creating 100 million jobs by 2030”, 24 mai 2022. Tổ chức Lao động quốc tế, “Chuyển đổi sinh thái đúng đắn: một giải pháp của Tổ chức Lao động quốc tế tạo 100 triệu việc làm đến năm 2030”, ngày 24/5/2022.
[4] Empresa de Planejamento Energético. Balanço Energético 2024. Rapport de synthèse. Báo cáo tổng kết.
[5] Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais, Base de données Terra Brasilis PRODES. Cơ sở dữ liệu Terra Brasilis PRODES.
[6] Brazil’s second Nationally Determined Contribution, Novembre 2024.
[*] Conference of the Parties (COP), là hội nghị của các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC). - ND
