PHÂN TÍCH KINH TẾ: Claudia Goldin nhận giải Nobel Kinh tế học 2023 nhờ xem xét lý do tại sao những chênh lệch lương theo giới vẫn tồn tại

20.10.23

Claudia Goldin nhận giải Nobel Kinh tế học 2023 nhờ xem xét lý do tại sao những chênh lệch lương theo giới vẫn tồn tại

KHÔNG CÒN BỊ GẠT RA BÊN LỀ NỮA, CLAUDIA GOLDIN NHẬN GIẢI NOBEL KINH TẾ HỌC 2023 NHỜ XEM XÉT LÝ DO TẠI SAO NHỮNG CHÊNH LỆCH LƯƠNG THEO GIỚI VẪN TỒN TẠI

Đã xuất bản: 8 giờ 11 sáng BST ngày 10 tháng 10 năm 2023

Josh Reynolds/AAP

Sự trùng ngày ngẫu nhiên một cách đáng kinh ngạc, Giáo sư Claudia Goldin của Đại học Harvard xuất bản một bài nghiên cứu đúng hôm thứ Hai có tựa đề Tại sao nữ giới lại thắng. Bài nghiên cứu xâu chuỗi những khoảnh khắc quan trọng về quyền của nữ giới ở Hoa Kỳ từ năm 1905 đến năm 2023.

Vài giờ sau, bà được trao giải Nobel Kinh tế 2023 “vì đã nâng cao sự am hiểu của đại chúng về những kết quả của việc nữ giới tham gia vào thị trường lao động”.

Goldin trở thành người phụ nữ thứ ba nhận được Giải Tưởng niệm Nobel về các Khoa học Kinh tế và là người phụ nữ đầu tiên nhận được giải này một cách độc lập, không chia sẻ giải với một người đàn ông nào.

Đối với vô số phụ nữ trong kinh tế học và những người ủng hộ bình đẳng giới nói chung, sự công nhận của bà đã bổ sung thêm những dấu mốc mà bà đã ghi lại trong công trình của mình.

©Johan Jarnestad/Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển

Nhiều thập kỷ nghiên cứu đã chứng kiến Goldin tập hợp dữ liệu và các câu chuyện lưu trữ và tổng hợp chúng, theo phong cách trinh thám, để tìm ra những lời giải thích cho sự thăng trầm (và thăng trở lại) của việc sử dụng lao động nữ có trả lương trong nhiều thế kỷ, bao gồm:

tác động mạnh mẽ của thuốc tránh thai
bãi bỏ các ràng buộc pháp lý đối với lao động nữ đã kết hôn
dòng chảy phụ nữ vào giáo dục đại học
sự chuyển dịch sang nền kinh tế dịch vụ.

Khám phá những lý do khiến những chênh lệch về giới vẫn tồn tại, Goldin đã xem xét kỹ lưỡng văn hóa làm việc đương đại để xác định hiện tượng không lành mạnh của “việc làm hám lương cao”, khi người sử dụng lao động yêu cầu làm việc quá nhiều giờ và sẵn sàng làm việc 24/7.

Điều này tạo ra sự tách biệt giới (gender divide) do đa số nữ giới chịu sự bất lợi với vai trò chăm sóc gia đình, không đáp ứng được những kỳ vọng quá cao của chủ lao động.

Một bài học thực tiễn rút ra từ nghiên cứu của Goldin là những chênh lệch về giới trong những kết quả kinh tế không thể chỉ đơn thuần là do “những lựa chọn” hay “các ưu tiên” của nữ giới.

Cách lý giải toàn diện của bà về trải nghiệm của nữ giới cho thấy những chênh lệch về giới này phát sinh từ sự tương tác qua lại của các nhân tố rộng hơn; trong số đó, các chuẩn mực xã hội, những đột phá công nghệ, các cấu trúc định chế và các khung chính sách (policy settings) thúc đẩy hoặc kéo lực lượng lao động nữ tham gia theo những hướng khác nhau.

Tại sao giải Nobel của Goldin lại quan trọng

Những thấu nhận này rất quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách, vì chúng chỉ ra sự cần thiết phải cải thiện các hệ thống và những văn hóa, thay vì đặt trách nhiệm lên từng người phụ nữ để thay đổi hành vi của họ.

Sự công nhận này cũng là một sự xác chứng đối với phong cách nghiên cứu của Goldin.

Giải Nobel Kinh tế học thường không được trao cho việc tạo ra kiến thức mới mà thay vào đó ưu tiên các phương pháp lý thuyết và khái niệm mới.

Goldin đóng góp cả những thấu nhận mới và các phương pháp đổi mới thông qua phong cách điều tra của mình, trong đó bà tìm hiểu các văn khố sử liệu và chú ý đến các câu chuyện cá nhân về những người phụ nữ để hiểu dữ liệu.

Những trải nghiệm sống và các câu chuyện cá nhân thường bị loại ra khỏi khoa học. Công trình của Goldin khẳng định rằng kinh tế học – với tư cách là một khoa học xã hội – cần đến chúng.

Nó cũng quan trọng đối với chính kinh tế học

Nghiên cứu của Goldin có những hệ quả quan trọng trong việc giải quyết vấn đề bình đẳng giới trong giới kinh tế học.

Kinh tế học có chiều dài lịch sử lâu đời với tư cách là một ngành do nam giới thống trị.

Bất chấp những cải thiện trong những năm gần đây, nữ giới vẫn ít được đại diện trong kinh tế học và ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thiên kiến giới vẫn tồn tại.

Các câu hỏi nghiên cứu mà Goldin dành tâm huyết cho sự nghiệp của mình là những chủ đề từ lâu đã bị gạt ra bên lề trong kinh tế học dòng chính, bị nhiều người trong ngành gán cho là những chủ đề “quan tâm đặc biệt” không nên xem là nghiêm túc.

Nhà xuất bản Đại học Princeton 2021

Trong bài tổng quan trước đây của tôi về cuốn sách Sự nghiệp và Gia đình : Hành trình dài thế kỷ của nữ giới hướng tới sự công bằng của Goldin, tôi phản ánh về tầm quan trọng của vai trò tiên phong của Goldin đối với các nhà nghiên cứu về bình đẳng giới như tôi:

“Là một kinh tế gia cũng nghiên cứu các vấn đề bình đẳng giới – và cũng có động cơ tương tự là muốn hiểu rõ hơn lý do tại sao chúng ta thấy những khác biệt về giới (gender disparities) rõ rệt như vậy trong nền kinh tế của chúng ta – tôi thấy mình thường xuyên phải đối mặt với những cáo buộc rằng nghiên cứu của tôi được thúc đẩy một cách chủ quan bởi một chương trình nghị sự mang tính tư tưởng hệ; những cáo buộc được thiết kế để bôi nhọ giá trị của nghiên cứu và đặt câu hỏi về liêm chính trong nghiên cứu của tôi.”

“Tôi biết rằng các nhà nghiên cứu khác trong lĩnh vực bình đẳng giới, đặc biệt là nữ giới, cũng gặp phải những bài xích về tính chuyên nghiệp của họ.”

“Những nghiên cứu và thấu nhận phong phú mà Goldin đã đóng góp cho kinh tế học trong suốt sự nghiệp của mình – được cho là xứng đáng được công nhận với giải Nobel – khẳng định rằng dòng công trình này là quan trọng.”

Đọc thêm: Giải Nobel kinh tế: công trình của Claudia Goldin là mỏ vàng để tìm hiểu khoảng cách lương theo giới và sự trao quyền cho nữ giới

Đóng góp của Goldin còn vượt xa các bài nghiên cứu học thuật của bà.

Với vai trò là Chủ tịch Hội Kinh tế Mỹ vào năm 2013, Goldin đã đưa ra các sáng kiến để hiểu đầy đủ hơn về số lượng phụ nữ thấp trong kinh tế học và ủng hộ nhiều hơn nữa để họ tham gia và tiếp tục hoạt động trong lĩnh vực này.

Bà không chỉ đơn thuần nghiên cứu về bất bình đẳng giới từ xa - mà bà còn nhận ra nó chiếm ưu thế ở đâu trong ngành của chính mình và (như được kỳ vọng ở một kinh tế gia) đã hành động dựa trên bằng chứng để giải quyết nó.

Mặc dù chúng ta vẫn chưa đạt được bình đẳng giới nhưng việc trao giải Nobel cho một nữ kinh tế gia vì đã cống hiến sự nghiệp của mình để hiểu về tình trạng bất bình đẳng giới - và góp phần giải quyết nó - được coi là một thắng lợi dành cho nữ giới trong kinh tế học.

Các từ khóa: Chênh lệch lương theo giới, Nữ giới trong Kinh tế học, Giải Nobel 2023

THÔNG TIN VỀ TÁC GIẢ