PHÂN TÍCH KINH TẾ: NORTH Douglass C. (1920-2015)

17.7.21

NORTH Douglass C. (1920-2015)

Douglass North (1920-2015)

Douglass C. North sinh tại Cambridge (bang Massachussets), Hoa Kì, năm 1920. Sau khi tốt nghiệp cao học về quản lí kinh doanh năm 1942, ông đỗ tiến sĩ của đại học Berkeley, California năm 1952. Giảng viên phụ đạo từ 1951 đến 1956, rồi phó giáo sư từ 1956 đến 1960 ông trở thành giáo sư đại học Washington ở Seatltle từ 1960 đến 1983. Kể từ 1983, ông là giáo sư đại học Washington ở Saint-Louis, nơi ông lãnh đạo Trung tâm kinh tế chính trị học. Đồng giám đốc tạp chí Journal of Economic History từ 1960 đến 1966, chủ tịch American Historic Association, ông được Viện hàn lâm khoa học hoàng gia Thụy Điển biểu dương năm 1993.

Douglass North là một trong những kiến trúc sư chính của lịch sử kinh tế mới. Ông phê phán lịch sử truyền thống là chỉ giới hạn trong việc mô tả các thể chế và các hoạt động kinh tế. Theo ông, phương pháp này không giải thích được bản chất và nhịp độ của tiến hoá kinh tế trong dài hạn. Trong một quyển sách đầu tiên xuất bản năm 1961, ông xét lại luận điểm cho rằng tăng trưởng kinh tế của Hoa Kì chủ yếu được khởi động sau và nhân cuộc nội chiến. Trái lại ông cho rằng chính cuộc nội chiến đã làm gián đoạn một quá trình đã diễn ra từ trước đó và quá trình này cơ bản gắn với tiến hoá của nền kinh tế thị trường và với những chuyển động của giá các sản phẩm và các nhân tố sản xuất.

Robert W. Fogel (1926-2013)

Lịch sử kinh tế mới được đặc trưng bằng việc kiến giải những dữ liệu định lượng dưới ánh sáng của lí thuyết kinh tế hiện đại, và đặc biệt là của lí thuyết kinh tế tân cổ điển. Nhưng nó không chỉ giới hạn ở kinh tế. Lịch sử kinh tế, xã hội, chính trị và hệ tư tưởng đan chéo nhau chặt chẽ. Đặc biệt là tiến hoá của những thể chế có một vai trò thiết yếu. North tự vạch cho mình một chương trình nghiên cứu xây dựng lí thuyết tổng quát này bằng cách vận dụng những khái niệm chi phí giao dịch và quyền sở hữu, cũng như dựa trên lí thuyết những quá trình chính trị lấy cảm hứng từ lí thuyết tân cổ điển. Vấn đề trung tâm của lịch sử kinh tế và phát triển là trình bày tiến hoá của những thể chế chính trị và kinh tế tạo ra một môi trường kinh tế làm phát sinh một gia tăng của hiệu suất (1966, 1968, 1971, 1990 và 1991). Chương trình nghiên cứu của North là đủ tham vọng để ông coi nó là một chương trình cách mạng (1991). Ông phát triển nhiều lí giải lịch sử đi ngược lại với những ý kiến được chấp thuận lâu nay, đặc biệt là những ý kiến được phát triển theo truyền thống marxist (1981). Năm 1993, cùng với Robert William Fogel, ông được giải khoa học kinh tế để tưởng nhớ Alfred Nobel “vì những công trình tiên phong của họ trong phân tích lịch sử kinh tế”.

· The Economic Growth of the United States, 1790-1860 [Tăng trưởng kinh tế của Hoa Kì, 1790-1860], Englewood Cliffs (NJ), Prentice-Hall, 1961. – Growth and Welfare in the American Past: A New Economic History [Tăng trưởng và phúc lợi ở Hoa Kì trong quá khứ: một lịch sử kinh tế mới], Englewood Cliffs (NJ), Prentice-Hall, 1966. – Structure and Change in Economic History [Cấu trúc và thay đổi trong lịch sử kinh tế], New York, W. W. Norton, 1981. – Institutions, Institutional Changes and Economic Performance [Những thể chế, thay đổi thể chế và thành tựu kinh tế], New York, Cambridge University Press, 1991. – “Institution” [Thể chế], Journal of Economic Perspectives, 1991, n⁰ 5, vol. 1, p. 97-112. – DAVIS L. & NORTH D., Institutional Change and American Economic Growth [Thay đổi thể chế và tăng trưởng kinh tế Mĩ], Cambridge (UK), Cambridge University Press, 1971. – NORTH D. & THOMAS P., A Documentary History of American Growth [Một lịch sử tư liệu của tăng trưởng Mĩ], Harper & Row, 1968. – Institutions, Institutional Change in Economic History [Các thể chế, thay đổi thể chế trong lịch sử kinh tế], New York, W. W. Norton, 1990.