MÔ HÌNH MỚI TIẾT LỘ TOÀN BỘ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC MỨC THUẾ QUAN 'NGÀY GIẢI PHÓNG' CỦA TRUMP – HOA KỲ CHỊU ẢNH HƯỞNG NẶNG NỀ NHẤT
 |
| Getty Images |
Giờ đây chúng ta đã có bức tranh
rõ ràng hơn về các mức thuế quan "Ngày giải phóng" [Liberation Day] của
Donald Trump và cách chúng sẽ ảnh hưởng đến các quốc gia thương mại
khác, tính cả chính Hoa Kỳ.
Chính quyền Hoa Kỳ tuyên bố các
thuế quan đánh vào hàng nhập khẩu này sẽ làm giảm thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ
và giải quyết những gì mà họ coi là các hoạt động thương mại không công bằng và
không “có đi có lại”. Trump cho biết điều này sẽ
mãi mãi được nghi nhớ là ngày tái sinh của ngành công nghiệp Mỹ, ngày nước Mỹ giành lại vận mệnh của mình.
Thuế quan “có đi có lại”, hay còn
gọi là thuế quan đối ứng, được thiết kế để áp đặt các khoản phí lên các quốc
gia khác (với mức phí) tương đương một nửa chi phí mà họ được cho là gây ra cho
các nhà xuất khẩu Hoa Kỳ thông qua thuế quan, thao túng tiền tệ và các rào cản
phi thuế quan đánh vào hàng hóa Hoa Kỳ.
Mỗi quốc gia nhận được một con số
thuế quan để áp dụng cho hầu hết các mặt hàng. Các ngành đáng chú ý được miễn
thuế bao gồm thép, nhôm và xe cơ giới, vốn đã phải chịu mức thuế quan mới từ
trước.
Mức thuế quan cơ sở tối thiểu cho
mỗi quốc gia là 10%. Nhưng nhiều quốc gia nhận được con số cao hơn, bao gồm Việt
Nam (46%), Thái Lan (36%), Trung Quốc (34%), Indonesia (32%), Đài Loan (32%) và
Thụy Sĩ (31%).
Con số 34% của Trung Quốc là số
thuế được cộng thêm vào thuế quan hiện hành vốn đã là 20%, do đó tổng mức thuế
quan áp dụng cho hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ là 54%. Các quốc gia được áp dụng
mức thuế quan 10% gồm có Úc, New Zealand và Vương quốc Anh.
Hiện tại, Canada và Mexico được
miễn áp dụng thuế quan đối ứng, nhưng hàng hóa từ hai quốc gia này phải chịu mức
thuế 25% theo một sắc lệnh hành pháp riêng biệt.
Mặc dù một số quốc gia thực sự áp
mức thuế cao hơn đối với hàng hóa của Hoa Kỳ so với mức thuế mà Hoa Kỳ áp dụng
đối với hàng xuất khẩu của họ, và mức thuế "Ngày giải phóng" được cho
là chỉ bằng một nửa mức thuế suất đối ứng đầy đủ, nhưng những tính toán đằng
sau các con số này vẫn còn nhiều tranh cãi.
Ví dụ, theo một nghiên cứu gần đây, các biện pháp phi thuế
quan rất khó đo lường và “có nhiều bất trắc”.
LIBERATION DAY RECIPROCAL TARIFFS 🇺🇸 pic.twitter.com/ODckbUWKvO
— The White House (@WhiteHouse) April 2, 2025
Tác động đến GDP khi có sự trả
đũa
Các quốc gia khác hiện có khả
năng sẽ đáp trả bằng thuế quan trả đũa đối với hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ. Canada (điểm đến lớn nhất cho hàng xuất
khẩu của Hoa Kỳ), EU và Trung Quốc đều tuyên bố họ sẽ đáp trả
tương tự.
Để ước tính tác động của cuộc đối
đầu thương mại ăn miếng trả miếng này, tôi sử dụng một mô hình toàn cầu về sản
xuất, thương mại và tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ. Các công cụ mô phỏng tương tự
– được gọi là “mô hình cân bằng tổng thể có thể tính toán” – được các chính phủ,
học giả và công ty tư vấn sử dụng rộng rãi để đánh giá các thay đổi chính sách.
Mô hình đầu tiên mô phỏng một kịch bản trong đó Hoa Kỳ áp đặt thuế quan đối ứng và các loại thuế quan mới khác, và các quốc gia khác đáp trả bằng thuế quan tương đương đối với hàng hóa của Hoa Kỳ. Những thay đổi ước tính về GDP do thuế quan có đi có lại của Hoa Kỳ và thuế quan trả đũa của các quốc gia khác được thể hiện trong bảng dưới đây.
Thuế quan làm giảm 438,4 tỷ đô la
Mỹ (1,45%) GDP của Hoa Kỳ. Chia cho 126 triệu hộ gia đình của quốc gia này, GDP
của mỗi hộ gia đình giảm 3.487 đô la Mỹ (khoảng 90 triệu đồng - ND) mỗi năm.
Con số này lớn hơn mức giảm tương ứng ở bất kỳ quốc gia nào khác. (Tất cả các số
liệu trong bảng đều tính bằng đô la Mỹ.)
Tỷ lệ giảm GDP lớn nhất là ở
Mexico (2,24%) và Canada (1,65%) vì các quốc gia này xuất hơn 75% hàng xuất khẩu
của họ sang Hoa Kỳ. Các hộ gia đình Mexico thiệt hại 1.192 đô la (khoảng 31 triệu
đồng - ND) mỗi năm và các hộ gia đình Canada thiệt hại 2.467 đô la (khoảng 64 triệu
đồng - ND).
Các quốc gia có mức giảm GDP
tương đối lớn khác bao gồm Việt Nam (0,99%) và Thụy Sĩ (0,32%).
Một số quốc gia hưởng lợi từ cuộc
chiến thương mại. Thông thường, các quốc gia này phải đối mặt với mức thuế quan
tương đối thấp từ Hoa Kỳ (và do đó cũng áp dụng mức thuế quan tương đối thấp đối
với hàng hóa của Hoa Kỳ). New Zealand (0,29%) và Brazil (0,28%) là hai nước có
mức tăng GDP lớn nhất. Các hộ gia đình ở New Zealand được hưởng lợi 397 đô la (khoảng
10 triệu đồng - ND) mỗi năm.
Tổng GDP cho phần còn lại của thế giới
(tất cả quốc gia ngoại trừ Hoa Kỳ) giảm 62 tỷ đô la.
Ở cấp độ toàn cầu, GDP giảm 500 tỷ
đô la (0,43%). Kết quả này xác nhận quy tắc nổi tiếng rằng các cuộc chiến
thương mại thu hẹp (quy mô) nền kinh tế toàn cầu.
Tác động GDP không có sự trả
đũa
Trong kịch bản thứ hai, mô hình
mô tả những gì xảy ra nếu các quốc gia khác không phản ứng với thuế quan của
Hoa Kỳ. Những thay đổi trong GDP của các quốc gia được chọn được trình bày
trong bảng dưới đây.
Các quốc gia phải chịu mức thuế
quan tương đối cao của Hoa Kỳ và xuất phần lớn hàng xuất khẩu của mình sang nước
này sẽ phải chịu mức giảm GDP theo tỷ lệ lớn nhất. Những quốc gia này bao gồm
Canada, Mexico, Việt Nam, Thái Lan, Đài Loan, Thụy Sĩ, Hàn Quốc và Trung Quốc.
Các quốc gia áp dụng mức thuế mới
tương đối thấp sẽ được hưởng lợi, trong đó Vương quốc Anh có mức tăng GDP lớn
nhất.
Thuế quan làm giảm 149 tỷ đô la
(0,49%) GPD của Hoa Kỳ vì thuế quan làm tăng chi phí sản xuất và giá tiêu dùng trong
nước.
Tổng GDP của phần còn lại của thế
giới giảm 155 tỷ đô la, nhiều gấp đôi mức giảm tương ứng khi có hành động trả
đũa. Điều này cho thấy phần còn lại của thế giới có thể giảm tổn thất bằng cách
trả đũa. Đồng thời, hành động trả đũa dẫn đến kết quả tồi tệ hơn cho Hoa Kỳ.
Các thông báo thuế quan trước đây
của chính quyền Trump đã làm trì trệ "cơ chế của thương mại quốc
tế. Thuế quan đối ứng khiến cơ chế này bắt đầu bị hỏng hóc. Cuối cùng, Hoa Kỳ
có thể phải đối mặt với thiệt hại lớn nhất.
Tác giả
 |
| Niven Winchester |
Giáo sư Kinh tế, Đại học Công nghệ
Auckland
Tuyên bố công khai
Niven Winchester trước đây đã nhận
được tài trợ từ Ủy ban Năng suất và Bộ Ngoại giao và Thương mại để ước tính tác
động của các chính sách thương mại tiềm năng. Ông có liên kết với Motu Economic
& Public Policy Research.
Huỳnh Thị Thanh Trúc
dịch
Bài có liên quan:
