PTKT: Hàn lâm viện hoàng gia Thụy
Điển vừa quyết định trao Giải khoa học kinh tế năm 2015 của Ngân hàng Thụy Điển
để tưởng nhớ Nobel cho Angus Deaton, vì “những
phân tích của ông về tiêu dùng, nghèo khó và phúc lợi”. Trong lúc
chờ PTKT sớm có bài về khôi nguyên năm nay, dưới đây chúng tôi giới thiệu một
tổng quan về cuộc chơi dự đoán mỗi năm của các nhà kinh tế.
Làm thế nào tiên đoán một nhà kinh tế sẽ đoạt giải Nobel
Phân
tích số lượng các số liệu trích dẫn học thuật về một nhà nghiên cứu là một cách
để lên một danh sách các ứng viên triển vọng từ những đánh giá của số đông
người.
Các
huy chương của giải thưởng Nobel năm 1976.
Vào
ngày thứ Hai, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển sẽ công bố người nhận
(hoặc cũng có thể nhiều người nhận) giải thưởng Nobel về kinh tế học năm 2015. Và dẫu cho việc tiên đoán tương lai là điều vô cùng khó khăn, nhưng một nhóm các nhà
phân tích tại Thomson Reuters đã đưa ra một danh sách các ứng viên triển vọng,
bằng cách sử dụng một phương pháp luận đã sàng lọc chính xác chín người đoạt
giải Nobel kể từ khi nó được sử dụng lần đầu tiên vào năm 1990.
Danh sách các nhà kinh tế "tầm cỡ Nobel" của Thomson Reuters
được thiết lập bằng cách sử dụng dữ liệu về tất cả những chú thích và trích dẫn
trong các bài báo khoa học. "Phương
pháp luận khá đơn giản. Chúng tôi nhìn vào một danh sách xếp hạng những bài báo
về kinh tế học được đăng theo trích dẫn và chúng tôi xếp loại danh sách đó từ
bài được trích dẫn nhiều nhất đến bài được trích dẫn ít nhất và sau đó thực
hiện một vài điều chỉnh", David Pendlebury, một nhà phân tích
các dữ liệu trích dẫn cho Thomson Reuters, giải thích. "Nói chung trong kinh tế học, chúng tôi tìm
những bài được trích dẫn từ một ngàn lần trở lên. Đó là những bài cực kỳ đặc
biệt".
 |
| Eugene Garfield (1925-) |
Pendlebury
nói rằng việc phân tích các dữ liệu trích dẫn là một cách thu thập dữ liệu từ
đám đông để trả lời cho câu hỏi ai là người mà cộng đồng học thuật đánh giá là
người quan trọng. Truyền thống được Eugene Garfield khởi xướng, người đã phát triển việc lập chỉ mục các
trích dẫn tại Thomson Reuters và đã được mệnh danh là "vị cha già của Google". Garfield lập một danh sách 50 nhà kinh tế được trích dẫn nhiều nhất năm 1990, và phương pháp luận đã được sử
dụng để lên danh sách ban đầu cung cấp 15 nhà kinh tế đã giành được giải
thưởng.
Năm
nay, các ứng viên triển vọng trên danh sách của Thomson Reuters cho
giải thưởng Nobel về kinh tế học là Richard Blundell, John List, và Charles
Manski. Nghiên cứu của Blundell tập trung vào thị trường lao động và hành vi
của người tiêu dùng; List sử dụng các thí nghiệm hiện trường để khảo sát các
vấn đề kinh tế; và Manski hiện nghiên cứu thực nghiệm về các tương tác xã hội
và cách thức sử dụng dữ liệu điều tra.
 |
| Tyler Cowen (1962-) |
Tạp
chí The Wall Street Journal đã biên soạn một danh sách các ứng viên được yêu thích, bao gồm các nhà
kinh tế nổi tiếng mà tên tuổi luôn được nêu lên trong mùa Nobel. Một số ứng
viên được yêu thích của họ cũng bao gồm các nhà kinh tế về lý thuyết tăng
trưởng như Paul Romer và Robert Barro. Tyler Cowen, một nhà kinh tế tại Đại học
George Mason, người đã tiên đoán năm trước trên blog của ông, blog Marginal
Revolution, nay chưa đăng lên tiên đoán cho năm nay (thật ra Tyler Cowen đã
công bố danh sách của ông ở đây -
ND).
Pendlebury
nói rằng những đặc điểm của điều mà một nhà nghiên cứu kinh tế cho là quan
trọng đáp ứng những tiên đoán về giải Nobel. "Nếu muốn giành một giải thưởng cho một năm nhất định, thì bạn sẽ phải
nhìn một chút vào chuỗi các giải thưởng được Ủy ban Nobel về kinh tế học đưa ra
gần đây. Cho dù là cố ý hay không, dường như họ quay vòng qua nhiều chuyên
ngành khác nhau", ông nói.
 |
| Angus Deaton (1945-) |
 |
| Anthony Atkinson (1944-) |
Năm
nay, Pendlebury nghĩ có khả năng là ủy ban Nobel sẽ tập trung vào kinh tế học
công cộng. Trong lĩnh vực này, ông thấy có Anthony Atkinson và Angus Deaton—cả
hai nhà kinh tế đều đã nghiên cứu rộng rãi vấn đề bất bình đẳng và nghèo đói—
có nhiều khả năng trúng giải.
Nhưng
tiên đoán là điều khó khăn. Năm nay, các danh sách dựa vào trích dẫn của
Thomson Reuters đối với các giải thưởng Nobel đã công bố cho đến giờ chỉ đúng
có một người, Arthur B. McDonald, người đã chia sẻ giải Nobel về Vật lý cùng
với Takaaki Kajita. (Kajita không có tên trong danh sách tiên đoán.)
Ủy
ban Nobel sẽ công bố người đoạt giải vào chiều ngày thứ hai, giờ
địa phương. Tuy vậy, sẽ là vào cuối ngày, Pendlebury nói "Cuối cùng đó cũng là một trò chơi phỏng
đoán, ngay cả đối với các nhà kinh tế". "Những người Thụy Điển kỳ diệu có thể làm mọi người ngạc nhiên."
Bourree Lam là Phó tổng biên tập trang The Atlantic.
Bà từng là biên tập viên của trang Freakonomics.com.
Bourree Lam
Huỳnh Thiện Quốc Việt dịch
------
Bài có liên quan trên PTKT:
