Tôi đã nghiên cứu về tín ngưỡng và văn hóa trên khắp thế giới. Đây là cách để nền tài chính bao trùm và bền vững hơn

TÔI ĐÃ NGHIÊN CỨU VỀ TÍN NGƯỠNG VÀ VĂN HÓA TRÊN KHẮP THẾ GIỚI. ĐÂY LÀ CÁCH ĐỂ NỀN TÀI CHÍNH BAO TRÙM VÀ BỀN VỮNG HƠN

Krailath/Shutterstock

Các sản phẩm tài chính đang ngày càng trở nên tinh vi hơn – các vụ gian lận liên quan đến những thứ như tiền mã hóa, tin tặc và chiếm đoạt tài sản qua mạng cũng thế. Nhiều người bị choáng ngợp trước các vấn đề tài chính và việc không thể quản lý tiền có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần.

Nhưng về cơ bản, tiền là một cấu trúc xã hội và văn hóa. Con người tạo ra nó để phục vụ nhu cầu hằng ngày của mình về thức ăn, quần áo và nơi trú ẩn. Tuy nhiên, bạn có thể lập luận rằng người đầy tớ này của xã hội nay đã trở thành chủ nhân. Tiền len lỏi vào mọi khía cạnh đời sống, bao gồm sức khỏe, hạnh phúc và tình yêu – ngay cả các mối quan hệ cũng có thể bị vật chất hóa.

Loài người đã gây ra thiệt hại to lớn cho hành tinh. Chúng ta cần khẩn trương xem xét lại các động cơ tài chính và thể chế của mình để nuôi dưỡng Trái Đất, thay vì khai thác, cướp bóc và phá hủy nó.

Trong khi đó, trong 50 năm qua, ngành tài chính đã phát triển về tầm ảnh hưởng lẫn phạm vi. Trên thực tế, hầu hết các ngành khác trong kinh doanh, chẳng hạn như tiếp thị, hành vi tổ chức và quản lý, đã lệ thuộc vào tài chính. Mối ưu tiên là tối đa hóa lợi nhuận để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng liên tục về doanh thu và tài sản cổ đông. Gọi là sự tài chính hóa.

Điều này, cùng với bất bình đẳng gia tăng, khiến đây là thời điểm thích hợp để kiểm nghiệm hệ thống kiến ​​thức (nhận thức luận) và niềm tin (bản thể luận) của tài chính. Các nguyên tắc đạo đức cốt lõi của nó là gì, chúng đi chệch hướng từ khi nào và nên cải cách các nguyên tắc đó ra sao để giúp định hình một xã hội bền vững trong tương lai?

Thời đại khai sáng – Cách mạng Pháp 1789 (2)

THỜI ĐẠI KHAI SÁNG – CÁCH MẠNG PHÁP 1789 (2)

Phần 2: Nguyên nhân xã hội, văn hóa, tư tưởng
Biên soạn: Tôn Thất Thông – Hiệu đính: Hoàng Lan Anh

Trong phần một, chúng ta đã khảo sát ba nguyên nhân chính trị, kinh tế và tài chính, vốn dĩ là những ngòi nổ làm cách mạng bùng phát. Giờ đây, chúng ta khảo sát những nguyên nhân sâu xa hơn. Trước hết là sự xung đột quyền lợi giữa các giai cấp, vốn đã âm ỉ từ một thời gian rất dài, và trong bối cảnh trào lưu khai sáng đang lên đến đỉnh điểm, sự xung đột đó đã trở thành ý thức chính trị sống động và làm sống dậy niềm khao khát về một sự chuyển hóa sâu rộng mang tính biến đổi hệ hình. Sau đây là ba nguyên nhân sâu xa mang tính quyết định để làm phát sinh cuộc cách mạng 1789.

Tình trạng phân hóa xã hội

Sử gia Eberhard Schmitt, giáo sư đại học Bochum, nhận xét rằng, không có nhà sử học nào muốn khảo sát nguyên nhân sâu xa dẫn đến cách mạng Pháp, mà không thừa nhận ít nhiều rằng, tình trạng xã hội đóng vai trò vô cùng quan trọng so với những nguyên nhân khác, có lẽ quan trọng hơn cả lý do kinh tế^[1], hơn cả tình trạng áp bức chính trị, cũng quan trọng hơn cả ý thức phản kháng của lớp trung lưu trí thức trong phong trào khai sáng đang phát triển rực rỡ.

Trên góc nhìn đó, điều quan trọng hàng đầu kích thích trào lưu cách mạng là sự phân bố tài sản và đặc quyền quá chênh lệch giữa hai giai cấp tăng lữ, quý tộc được ưu đãi và tầng lớp thứ ba thua thiệt trong xã hội. Sự chênh lệch về mức độ giàu có của tăng lữ, quý tộc so với hơn 98% người dân thuộc tầng lớp thứ ba, là một bức tranh tương phản khó lòng được chấp nhận.

Vào tháng giêng năm 1789, trong lúc cuộc khủng hoảng chính trị đang đạt đến đỉnh điểm, một tờ truyền đơn nảy lửa của mục sư Emmanuel Joseph Sieyès mang tựa đề “Tầng lớp thứ ba là gì?” (Qu’est-ce que le Tiers-État?) làm sống dậy một cuộc tranh luận sôi động trong công luận vốn dĩ đã bị phân hóa sâu sắc. Tờ truyền đơn không che dấu thực tại cuộc khủng hoảng đương thời về xã hội, kinh tế và chính trị, trong đó tầng lớp thứ ba là nạn nhân phải gánh chịu mọi thua thiệt, trong lúc tầng lớp này, với số lượng áp đảo đến 98% tổng dân số, phải là hiện thân của quốc gia. Vị mục sư Sieyès kết luận với phán quyết sắc bén không khoan nhượng: “Giai cấp quý tộc, vì bản chất ăn bám xã hội, không thể được xem là một thành phần của dân tộc”^[2].

Làm thế nào hiểu được cuộc xung đột Israel-Palestine từ khi bắt đầu cho đến ngày 7 tháng 10 năm 2023?

LÀM THẾ NÀO HIỂU ĐƯỢC CUỘC XUNG ĐỘT ISRAEL-PALESTINE TỪ KHI BẮT ĐẦU CHO ĐẾN NGÀY 7 THÁNG 10 NĂM 2023?

Marie DURRIEU

Marie Durrieu là nghiên cứu sinh tiến sĩ hợp đồng liên kết với Viện Nghiên cứu Chiến lược của Học viện Quân sự (IRSEM) và công tác tại Trung tâm Michel de l’Hospital (CMH). Bà giảng dạy Quan hệ Quốc tế và Khoa học Chính trị tại Sciences Po Paris. Nghiên cứu của bà tập trung vào vai trò và việc sử dụng sự sỉ nhục trong quan hệ quốc tế. Bà là một chuyên gia về cuộc xung đột Israel-Palestine và đã đi thực địa nhiều lần. Bà là tác giả của cuốn sách: “Du conflit israélo-palestinien au nucléaire iranien: l’humiliation, la variable oubliée des négociations” do l’Harmattan xuất bản.

Xung đột Israel-Palestine thường bị hiểu lầm và diễn giải sai. Khi chiến tranh đang hoành hành ở Gaza, điều cần thiết là phải phân tích tình hình bằng cách tính đến thực tại lịch sử và thực tại trên thực địa.

Bài viết này trình bày nền tảng của cuộc xung đột này, từ nguồn gốc cho đến thảm kịch ngày 7 tháng 10 năm 2023. Những ngày tháng và những con số chính của cuộc xung đột này là gì? Thực chất của cuộc xung đột là gì? Tại sao ngày 7 tháng 10 năm 2023 lại khiến chúng ta ngạc nhiên? Thật ra, xung đột Israel-Palestine trước hết là xung đột lãnh thổ giữa hai dân tộc.

Với một văn bản được biên soạn công phu, năm bức ảnh, hai bản đồ và một bảng chú giải thuật ngữ, Marie Durrieu cung cấp kiến ​​thức có tính sư phạm về địa chính trị.

Tại sao đồng đô la Mỹ sẽ tiếp tục thống trị thế giới: địa chính trị của đồng tiền mã hóa ổn định

TẠI SAO ĐỒNG ĐÔ LA MỸ SẼ TIẾP TỤC THỐNG TRỊ THẾ GIỚI: ĐỊA CHÍNH TRỊ CỦA CÁC ĐỒNG TIỀN MÃ HOÁ ỔN ĐỊNH

Tác giả: Hubert de Vauplane^[*]

Đồng tiền mã hoá không còn là một tài sản đầu tư nữa – đó là một phương tiện chi trả và thanh toán với khối lượng giao dịch từ nay vượt xa Visa và Mastercard.

Nhưng khi thực hiện những việc chuyển tiền, khi mua một ống kem đánh răng bằng tiền mã hoá ổn định, cộng đồng di dân Argentina và người nhân viên Việt Nam đang tài trợ cho nợ công của Mỹ. 

Ở châu Âu, chúng ta phải dự tính trước: để bảo vệ chủ quyền và khả năng cạnh tranh của chúng ta, về mặt chiến lược có lẽ cần nghĩ đến việc tạo ra một thị trường đồng tiền mã hoá ổn định bằng euro.

Hans Haacke, “Condensation Cube”, 1963-1967 © Adagp, Paris

_____________________________

Thế giới của các tài sản tiền mã hoá đang thay đổi quy mô. Từ khi Donald Trump trở lại nắm quyền, đồng tiền mã hoá trở thành một thị trường với nhiều chiều kích địa chiến lược. Giai đoạn giới mê công nghệ hoặc những kẻ lừa đảo sử dụng Bitcoin đang nhường chỗ cho một giai đoạn mới với tầng lớp mới những người năng động nhưng cũng là – và nhất là – một giai đoạn của sự biến đổi quyết liệt trong các cách sử dụng việc thanh toán. Thế nhưng bản chất kép này của những tài sản tiền mã hoá – như là tài sản và như là phương thức thanh toán – làm đảo lộn những sơ đồ phân tích truyền thống. Đặc biệt đó là trường hợp khi ta nhìn diễn biến này dưới góc độ chiến lược vĩ mô – nghĩa là góc độ sự thống trị của đồng đô la trong nền kinh tế thế giới – bất chấp tác động của các mức thuế quan.

Xây dựng Bảo tàng Khoa học ở Việt Nam?

XÂY DỰNG BẢO TÀNG KHOA HỌC Ở VIỆT NAM?

Tác giả: Pierre Darriulat

Trong bối cảnh lãnh đạo đất nước đang mong mỏi nâng cao tinh thần đổi mới, nếu Việt Nam có ý tưởng xây dựng một bảo tàng khoa học thì đây là một sáng kiến hết sức đáng hoan nghênh.

Cung điện Khám phá ở Paris là một dạng bảo tàng khoa học, luôn thu hút khách tham quan. Ảnh: Palais de la Découverte

Khi còn là một cậu bé ở Paris, tôi nhớ đã vô cùng thích thú khi được thăm Cung điện Khám phá¹, một dạng bảo tàng khoa học, nhưng là một bảo tàng sống động, mang đến cho những vị khách trẻ cơ hội tương tác với những thiết bị thí nghiệm nhỏ. Chắc chắn đây là cách tốt nhất để khoa học đến được với công chúng, giúp họ nâng cao hiểu biết, khơi dậy trí tò mò, khiến họ tôn trọng tri thức hơn tiền bạc, và giới thiệu cho họ vẻ đẹp cùng sự nghiêm cẩn trong thế giới khoa học.

Trong bối cảnh lãnh đạo đất nước đang mong mỏi nâng cao tinh thần đổi mới, nếu Việt Nam có ý tưởng xây dựng một bảo tàng như vậy thì đây là một sáng kiến hết sức đáng hoan nghênh. Bất kỳ nỗ lực nào nhằm kích thích trí tò mò của công chúng, khuyến khích họ suy nghĩ và phát huy khả năng phán đoán cùng tư duy phản biện đều đáng được nhiệt liệt hoan nghênh và xem như một bước gần hơn với sự tiến bộ. Chúng ta nên nhớ lời cảnh báo của Chủ tịch Hồ Chí Minh rằng một dân tộc dốt là một dân tộc yếu.

Máy tính theo dõi chúng ta, một thứ ‘gông cổ điện tử’

MÁY TÍNH THEO DÕI CHÚNG TA, MỘT THỨ ‘GÔNG CỔ ĐIỆN TỬ’: TÁI BÚT NĂM 1990 CỦA GILLES DELEUZE VỀ CÁC XÃ HỘI KIỂM SOÁT MANG TÍNH TIÊN TRI KÌ LẠ

Jacques Julien/Getty

Chuỗi bài viết về những dấu ấn văn hóa của chúng tôi nhìn lại các tác phẩm có sức ảnh hưởng.

Gilles Deleuze là một trong những nhà tư tưởng giàu trí tưởng tượng và độc đáo nhất của nước Pháp thời hậu chiến. Là nhà giáo trọn đời, ông đã dành phần lớn sự nghiệp của mình tại Đại học Paris VIII, ông có ảnh hưởng lớn đến nhiều thế hệ sinh viên nhưng lại tránh xa danh xưng trí thức đại chúng.

Những cuốn sách phức tạp và sáng tạo của ông pha trộn giữa triết học, văn chương, điện ảnh và chính trị – không nhằm đưa ra câu trả lời rõ ràng, mà là để khơi dậy những lối tư duy mới.

Tái bút về Xã hội kiểm soát, xuất bản cách đây 35 năm trên tạp chí phản văn hóa [countercultural] L’Autre Journal là tác phẩm thể hiện một Deleuze dễ tiếp cận và đậm tính tiên tri nhất.

Được viết vào thời điểm Chiến tranh Lạnh đang đi đến hồi kết, máy tính trở nên phổ biến hơn và Internet bắt đầu kết nối các tổ chức, bài luận mô tả sự xuất hiện của một loại xã hội mới – một xã hội không bị cai trị bởi một giọng nói nghiêm khắc duy nhất mà bằng tiếng ro ro nhẹ nhàng của các mạng lưới.

Sự kiên trì của một cách đọc trí tuệ, Pierre Nora (1931-2025)

SỰ KIÊN TRÌ CỦA MỘT CÁCH ĐỌC TRÍ TUỆ, PIERRE NORA (1931- 2025)

Tác giả: Florian Louis

Hình ảnh: © Bernard Bisson/JDD/SIPA

Pierre Nora vừa qua đời.

Chúng tôi đề nghị các bạn đọc lại cuộc phỏng vấn quan trọng này trong đó ông đã gợi lại sự kiên trì đặc biệt đã dẫn dắt sự nghiệp của ông về xuất bản sách và tạp chí tại nhà xuất bản Gallimard – từ Foucault, qua Timothy Snyder cho đến Le Goff. 

Trong thời kỳ thay đổi đột ngột do kỹ thuật số và kỷ nguyên con người gây ra, ông kêu gọi một thế hệ trí thức trẻ nên suy nghĩ lại về các tạp chí.

Ông đã đặt tập hai của hồi ký của ông dưới dấu hiệu “sự kiên trì”. Sự kiên trì đầu tiên làm nên đặc điểm của hành trình sự nghiệp của ông là ông đã không chọn lựa giữa nghề sử gia và nghề xuất bản. Có phải điều đó xuất phát từ một sự lựa chọn có suy nghĩ và dứt khoát từ rất sớm về phía ông là tiến hành đồng thời hai hoạt động này, hay là do không thể chọn một trong hai?

Vào lúc tôi phải chọn đi theo con đường nào, tôi đã do dự rất nhiều về việc khởi đầu một luận án, biết rằng điều đó cần mười năm làm việc vất vả - đó là thời kỳ của các luận án lớn – và tôi sẽ đi theo sự nghiệp làm giáo sư. Có thể có một con đường khác đã gợi cảm hứng cho tôi qua quyển sách đầu tiên của tôi về người Pháp ở Algérie vốn đã được đón nhận nồng nhiệt và đã có thể dẫn dắt tôi chọn nghề nghiệp nhà văn viết tiểu luận. Cuối cùng cuộc đời đã quyết định một cách khác mà không do tôi quyết định, sau khi đã thực hiện tủ sách nhỏ Archives (Kho Sử liệu) ở nhà xuất bản Julliard, tôi đã nhận được một lời đề nghị hiếm hoi là phụ trách toàn bộ bộ phận tư tưởng và khoa học nhân văn trong một nhà xuất bản có uy tín nổi tiếng là Gallimard. Do đó, tôi đã quyết định thử nghề xuất bản này trong hai năm, và tôi đã nhanh chóng bị nghề này cuốn hút. Dù sao cũng lý thú hơn nhiều so với việc “sửa bài” về Foucault và Le Goff của sinh viên trường Khoa học Chính trị. Nhìn lại quá khứ, tôi nghĩ rằng tôi đã có một cuộc đời đầy đam mê, nó trùng hợp với một giai đoạn lịch sử hiếm có xét về phương diện trí thức, như một giai đoạn hạnh phúc ngắn ngủi. Do đó, tôi không hối tiếc đã không chọn lựa giữa hai con đường. Trong sự căng thẳng giữa việc giảng dạy tại trường Cao học các khoa học xã hội, việc viết lách của riêng tôi và hoạt động xuất bản, tôi đã có một cuộc đời viên mãn.

Kỷ yếu Immanuel Kant ra mắt

IMMANUEL KANT

KỶ YẾU MỪNG SINH NHẬT THỨ 300 RA MẮT

Nguyễn Xuân Xanh

Immanuel Kant (1724-1804) Nguồn: Licentia Poetica

Kỷ yếu Immanuel Kant “Vén Mây Giữa Trời”. Sách đẹp, dày 880 trang, bìa cứng, giá bìa 500.000đ. In đợt đầu 500 quyển.

Thay mặt Ban chủ biên:

TRẦN VĂN ĐOÀN – LƯU HỒNG KHANH – BÙI VĂN NAM SƠN – NGUYỄN XUÂN XANH

Nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn và người hạnh phúc nhất nhận được sách Kỷ yếu đầu tiên hết

Lời nói đầu

Anh chị thân mến,

Sau những nỗ lực phi thường trong hoàn cảnh rất eo hẹp, và trong điều kiện sức khỏe của nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn không tốt, quyển Kỷ yếu Immanuel Kant 300 năm cuối cùng đã chính thức ra mắt độc giả. Tác phẩm vừa là đứa con tinh thần của giới khai sáng còn khiêm tốn Việt Nam, vừa mang thông điệp Khai sáng của Immanuel Kant đến cộng đồng Việt Nam giúp nó lan tỏa thêm vì sự phát triển của đất nước. Đây là sự kiện vui mừng và rất đáng khích lệ, rằng Việt Nam đất nước xa xôi cũng chính thức kỷ niệm Immanuel Kant cùng với thế giới, tiếp theo cuộc Hội thảo Immanuel Kant tại Đại học Văn Lang ngày 19 tháng 7 năm 2024, sự kiện đã để lại những ấn tượng rất tốt đẹp.

Trận chiến Đài Loan: Trung Quốc và Hoa Kỳ đang chuẩn bị cho cuộc chiến tranh cường độ cao như thế nào (Phần ba)

TRẬN CHIẾN ĐÀI LOAN: TRUNG QUỐC VÀ HOA KỲ ĐANG CHUẨN BỊ CHO CUỘC CHIẾN TRANH CƯỜNG ĐỘ CAO NHƯ THẾ NÀO (PHẦN BA)

Tác giả: Jean-Michel Valantin

Thuyền đánh cá vỏ thép, được kết nối với cùng một vệ tinh GPS như Quân Đội Giải Phóng Nhân Dân.

Một chuỗi rạn san hô nhỏ lạc giữa đại dương nơi các căn cứ đang được xây dựng.

Cáp bị cắt. Tàu sân bay mới. Trực thăng chiến đấu.

Phần thứ ba trong cuộc điều tra của chúng tôi về các hình thái của cuộc chiến sắp tới.

© EyePress News/Shutterstock

-------------------------------------------------------

Từ ngày 8 đến ngày 11 tháng 5 năm 2025, một tháng sau khi cuộc chiến thương mại mà Washington phát động chống lại Trung Quốc bắt đầu vào đầu tháng 4 năm 2025, hai cường quốc đã bắt đầu đàm phán thương mại. Các cuộc đàm phán này đi kèm với việc giảm thuế quan hải quan của Hoa Kỳ, giảm từ 145% xuống 30%. Bắc Kinh cũng làm tương tự, giảm thuế hải quan từ 125% xuống 10%. Các mức thuế mới này được cho là sẽ áp dụng trong thời hạn 90 ngày diễn ra các cuộc đàm phán.^[1]

Vào ngày 1 và 2 tháng 4, quân đội và hải quân Trung Quốc đã tổ chức các cuộc diễn tập quân sự với quy mô chưa từng có xung quanh Đài Loan, kéo dài đến tận Biển Philippines.^[2]

Các “quỷ máy” tạo công ty khởi nghiệp làm biến đổi thế giới. Phần 2: Hệ sinh thái của nền kinh tế khởi nghiệp

CÁC “QUỶ MÁY” TẠO CÔNG TY KHỞI NGHIỆP LÀM BIẾN ĐỔI THẾ GIỚI

PHẦN 2: HỆ SINH THÁI CỦA NỀN KINH TẾ KHỞI NGHIỆP

Tác giả: Nguyễn Trung Dân^[*]

Đằng sau thành công của các công ty khởi nghiệp Apple và Microsoft mà ngày nay là hai đại công ty số 1 và số 2 toàn cầu (có giá trị khoảng 3 nghìn tỷ USD, khoảng sáu lần GDP Việt Nam với 100 triệu dân), không chỉ là tầm nhìn và tài năng phi thường của các tay “quỷ máy” mà còn có nhiều yếu tố quan trọng khác. Một trong số đó là một hệ sinh thái (ecosystem) hỗ trợ vô cùng đắc lực cho các công ty khởi nghiệp của nước Mỹ.

Máy tính chủ IBM 360 (ảnh chụp 1975).

IBM, một hiện tượng lịch sử của nền kinh tế dựa trên KH&CN 

Những chiếc máy tính cá nhân (personal computer – PC) đầu tiên ra đời vào những năm 1975 – 1977. Đến năm 1980, doanh thu về PC đã lên tới 1 tỷ USD nhưng đó vẫn chưa được coi là một lĩnh vực kinh doanh nghiêm túc. Hầu hết những người mua và sử dụng PC là những người đam mê điện tử nghiệp dư hoặc viết phần mềm để giải trí. Giới khoa bảng cũng chỉ mới bắt đầu sử dụng PC giải những bài toán đơn giản thay vì phải dựa vào các máy tính chủ vốn phải qua nhiều thủ tục nhiêu khê. Tuy vậy, ngành công nghiệp PC phát triển từ con số không lên đến hàng trăm tỷ đô la không thể chỉ dựa vào các tay quỉ máy mà cần có sự can thiệp của một hệ sinh thái đặc biệt.