Liệu có nên điều tiết trí tuệ nhân tạo hay không?

LIỆU CÓ NÊN ĐIỀU TIẾT TRÍ TUỆ NHÂN TẠO HAY KHÔNG?

Jia Kai và TAO Tong

Năm 2016 chứng kiến ​​một trong những đột phá ấn tượng nhất về công nghệ: [trong một trận đấu cờ vây] trí tuệ nhân tạo của robot AlphaGo đã đánh bại nhà đương kim vô địch thế giới, Lee SeDol [kỳ thủ cờ vây chuyên nghiệp người Hàn Quốc - ND], với tỷ số 4 : 1. Thành tích đáng nể này được ca ngợi như là một cột mốc mới trong sự phát triển trí tuệ nhân tạo trong lịch sử hơn sáu mươi năm qua. Nhưng sự háo hức đó nhanh chóng nhường chỗ cho những nghi ngờ và lo lắng: liệu một ngày nào đó robot có thay thế con người hay không? Liệu trí tuệ nhân tạo, rốt cuộc, có là một nguy cơ đối với loài người hay không? Ở một chừng mực nào đó, những lo ngại này là chính đáng. Vì thế những lời kêu gọi thắt chặt việc điều tiết sự phát triển AI [trí tuệ nhân tạo] đang gia tăng, gợi nhớ lại những cảnh báo về nghiên cứu di truyền hơn một thập kỷ trước. Tuy nhiên, về cơ bản, đó là việc thiết lập những quy định hiệu quả, nhưng không áp đặt những hạn chế quá khắt khe đối với một thực tế mà mối đe dọa, cho đến giờ, chỉ thuộc hàng ảo tưởng. Vả lại, thế lưỡng nan về chính sách điều tiết không chỉ hạn chế vào một đánh giá đơn giản về những lợi thế và bất lợi của công nghệ này. Đó là việc cần tìm hiểu rồi đưa ra [những quy định] kiềm chế các mối đe dọa tiềm tàng có thể có từ sự phát triển trí tuệ nhân tạo. Liệu mối đe dọa này có mang hình thức “thay thế con người” hay không? Nếu xác nhận được một mối đe dọa như vậy, thì lựa chọn hợp lý duy nhất sẽ là cấm nghiên cứu và phát triển [R&D] đối với công nghệ này. Tuy nhiên, liệu có công bằng hay không khi hủy diệt công nghệ này từ trong trứng nước, trong khi những lĩnh vực gai góc khác về mặt đạo đức như kỹ thuật di truyền vẫn được tiến hành? Trí tuệ nhân tạo đã xâm nhập vào đời sống chúng ta: nó đã được sử dụng trong các công cụ tìm kiếm, các mạng xã hội và các hệ thống truyền thông thông tin. Tính phổ biến của nó khiến chúng ta cần đánh giá lại những lo ngại mà nó gây nên. Ngoài những lo ngại nói trên, điều gì của trí tuệ nhân tạo là những đe dọa thực sự? Chỉ khi nào có được một câu trả lời đúng đắn cho câu hỏi nói trên thì chúng ta mới tìm ra được một sự điều tiết công bằng và hiệu quả.

Virus Corona: hướng tới hồi 1 của quá trình giải toàn cầu hóa nền kinh tế?

VIRUS CORONA: HƯỚNG TỚI HỒI 1 CỦA QUÁ TRÌNH GIẢI TOÀN CẦU HÓA NỀN KINH TẾ?

Jean-Raphaël Chaponnière

Cuộc khủng hoảng virus Corona cho thấy một “rủi ro Trung Quốc”, nhân tố có thể thuyết phục các doanh nghiệp tổ chức lại chuỗi sản xuất của họ. (Nguồn: National Interest)

“Toàn cầu hóa” cuộc khủng hoảng virus Corona mới đe dọa sự toàn cầu hóa nền kinh tế. Trong công nghiệp, các ngành công nghệ cao là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong ngắn hạn, trước các ngành công nghiệp dược phẩm và ô tô. Nếu cuộc khủng hoảng virus Corona kéo dài, nó có thể khiến cho các doanh nghiệp phải suy nghĩ lại chiến lược sản xuất của mình, và đặc biệt là sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Vào tháng 3 năm 2011, ngành công nghiệp toàn cầu bị chấn động bởi tai nạn tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima. Giai đoạn đó cho thấy tình hình gần như độc quyền của các doanh nghiệp nhỏ Nhật Bản trong việc sản xuất những linh kiện thiết yếu cho rất nhiều ngành công nghiệp. Thảm họa Fukushima đã dẫn đến sự rối loạn tổ chức của nhiều chuỗi sản xuất ở khắp châu Á và xa hơn nữa. Các chỉ số sản xuất công nghiệp của Singapore, Malaysia và Thái Lan đã tụt thảm hại. Sự “đồng bộ hóa” đó từng là một đặc thù của cuộc khủng hoảng thế giới năm 2009. Đó là hậu quả của sự phân mảnh các quy trình sản xuất, của việc quản lý dòng chảy được người Nhật áp dụng trong ngành xây dựng ô tô (Kanban), điều đã trở nên phổ biến, và của “mô hình Dell”, điều đã lan sang ngành công nghiệp điện tử. Vài tháng sau, các trận lũ lụt ở Bangkok cũng đã tác động đến ngành công nghiệp máy tính trên toàn thế giới: 40% công việc lắp ráp các đĩa cứng đều được thực hiện trong các nhà máy đặt tại Bangkok.

Virus Corona: một hạt cát trong cỗ máy kinh tế thế giới?

VIRUS CORONA: MỘT HẠT CÁT TRONG CỖ MÁY KINH TẾ THẾ GIỚI?

Michel Fouquin và Jean-Raphäel Chaponnière

Cuộc khủng hoảng y tế gắn với con virus Covid-19 đã làm nhiều ngành ở Trung Quốc ngừng sản xuất và đã lây nhiễm nền kinh tế toàn cầu.

Dịch virus Corona (Covid-19) là cú sốc lớn trong ngắn hạn cho nền kinh tế Trung Quốc. Khủng hoảng này cũng có thể có những hậu quả toàn cầu lâu dài trong dài hạn.

Cú sốc này diễn ra trong bối cảnh đầy bắt trắc về tương lai của nền kinh tế Trung Quốc, một đất nước mà thị phần xuất khẩu dẫm chân tại chỗ kể từ năm 2016. Đây là hệ quả vừa của sự gia tăng rất nhanh của chi phí lao động ở Trung Quốc (13% mỗi năm kể từ mười năm nay) vừa của những biện pháp bảo hộ của Hoa Kì từ năm 2018. Đồng thời tỉ phần của tiêu dùng nội địa trong GDP vẫn còn thấp trong lúc tỉ suất đầu tư lại cực cao.

Nói chung, trước cú sốc dịch tễ học dự báo trung bình của các viện kinh tế về một tăng trưởng 5,9% của nền kinh tế Trung Quốc trong năm 2020 có vẻ hợp lí nhưng cú sốc đặt tất cả các dự báo thành vấn đề. Nhất là có sự bất trắc rất cao về tính nghiêm trọng của cú sốc và về thống kê lây nhiễm hay tử vong.

Nghiên cứu giai tầng xã hội Việt Nam thập niên 1980

NGHIÊN CỨU CƠ CẤU GIAI TẦNG XÃ HỘI VIỆT NAM THẬP NIÊN 1980

Bùi Thế Cường

(Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ)

Bùi Thế Cường

[Để tưởng nhớ nhà xã hội học quá cố Phạm Văn Phú và Đỗ Thái Đồng]

[Phiên bản ngắn hơn của bài viết in trong: Tạp chí Khoa học xã hội Thành phố Hồ Chí Minh, Số 12(256)/2019: 26-36].

SOCIAL STRATIFICATION RESEARCH IN VIET NAM IN THE 1980s. Viet Nam in the late 1970s and 1980s was full of dramatic changes in social structures and human fates. The article gives an overview of social stratification research in Viet Nam in the 1980s. In the space of social science research and discussion at that time, which was much limited and quite isolated from the world, Vietnamese sociologists have tried to pass up themself and the difficult conditions, to saying new statements and doing empirical works, that from today 's point of view remain remarkably.

Việt Nam cuối thập niên 1970 và thập niên 1980 đầy biến động cơ cấu xã hội và thân phận con người. Bài viết tìm hiểu tình hình nghiên cứu cơ cấu giai tầng xã hội ở Việt Nam thập niên 1980. Trong không gian nghiên cứu và thảo luận khoa học xã hội ngày ấy chật hẹp và khá cô lập với quốc tế, giới xã hội học Việt Nam đã cố gắng vượt lên chính mình và hoàn cảnh, nói những ý tưởng mới, làm những công trình thực nghiệm cụ thể, mà từ điểm nhìn hôm nay còn đọng lại nhiều ý nghĩa. 

Từ khóa: phân tầng xã hội, cơ cấu giai tầng xã hội, xã hội học ở Việt Nam, thập niên 1980

Đại dịch COVID-19 dưới góc nhìn kinh tế học

ĐẠI DỊCH COVID-19 DƯỚI GÓC NHÌN KINH TẾ HỌC

23/3/2020

Trần Thị Minh Ngọc

Theo số liệu của Our World in Data tính đến ngày 23/3/2020, đại dịch Covid-19 đã lan ra 181 quốc gia với tổng số ca nhiễm là 675.917 và tổng số ca tử vong là 29.197. Tỷ lệ tử vong hiện là 4,32%. Hình 1 và 2 mô tả diễn biến của số ca nhiễm ở một số quốc gia trong hai tháng qua, từ 23/1 đến 23/3/2020. Các đường biểu diễn (trừ Trung Quốc và Hàn Quốc) có dạng những chiếc gậy khúc côn cầu (hockey sticks), chứng tỏ số ca nhiễm ở nhiều quốc gia đã tăng theo cấp số nhân từ khoảng đầu tháng 3/2020.

Virus Corona: Những tiết lộ từ “mô hình Đài Loan”

VIRUS CORONA: NHỮNG TIẾT LỘ TỪ “MÔ HÌNH ĐÀI LOAN”

Jean-Yves Heurtebise

Ở Đài Loan, trung đoàn bảo vệ sinh học và hóa học số 33 của lục quân thường được yêu cầu thực hiện các hoạt động khử trùng quy mô lớn chống lại sự lây lan của virus Corona. (Ảnh: Chen Jun-yun, Military News Agency, miễn bản quyền)

Ở Đài Loan, người ta gọi virus Corona là “viêm phổi Vũ Hán” (Wuhan feiyan 武漢 肺炎). Sự lây lan của Covid-19, như khuyến nghị của WHO [Tổ chức Y tế Quốc tế] để gọi con virus này, gây ra sự bất ổn lớn trên phạm vi toàn cầu. Trong khi sự lây nhiễm đang lên đỉnh điểm ở châu Âu và bắt đầu lên đỉnh điểm ở Hoa Kỳ, thì Đài Loan – giống như Hồng Kông hay Singapore – đã ở giai đoạn hai của dịch bệnh: quản lý sự trở về của người dân từ những nước có nguy cơ lây nhiễm. Chúng ta rút ra được những bài học nào từ kinh nghiệm của Đài Loan, thường được các phương tiện truyền thông quốc tế trình bày như là một mô hình, cả trong nước lẫn trên bình diện quốc tế?

Chú ý, hãy bịt mũi khi đọc bài này. Nó bốc mùi hôi thối

CHÚ Ý, HÃY BỊT MŨI KHI ĐỌC BÀI NÀY. NÓ BỐC MÙI HÔI THỐI

Philippe Boulet-Gercourt^[1]

Đối mặt với coronavirus, nước Mỹ của những người giàu có đang tự tổ chức... cho chính mình. Xét nghiệm xả láng, bệnh viện độc quyền, hưu trí giàu sang... Mỹ vẫn bất bình đẳng hơn bao giờ hết.

DN Trump, sau cuộc họp báo về Covid-19 ngày 18.3.2020 (AFP)

Chú ý, hãy bịt mũi lại khi đọc bài này. Nó bốc mùi hôi thối. Hoặc, như Donald Trump đã nói hôm trước với một sự ngây thơ tục tĩu: “Đời là thế!”. Người giàu thắng, người nghèo thua. Người giàu tự bảo vệ mình trước virus, người nghèo thì phải hứng chịu nó một cách toàn diện, không có mặt nạ kinh tế để tự bảo vệ mình. Hãy đi chỗ khác, không có gì để xem.

Tai tiếng về các bất bình đẳng xã hội bùng nổ cùng với dịch coronavirus và sự cách ly

TAI TIẾNG VỀ CÁC BẤT BÌNH ĐẲNG XÃ HỘI BÙNG NỔ CÙNG VỚI DỊCH CORONAVIRUS VÀ SỰ CÁCH LY

Anne Lambert^[*]

Những người chăm sóc, công chức, vô sản thành thị cố gắng ngăn chặn dịch bệnh trong khi tầng lớp thượng lưu chạy trốn. Điều này phải được ghi nhớ. Công lý sẽ phải được thực thi.

Ở bệnh viện Emile Muller ở Mulhouse bị quá tải vì các trường hợp bị nhiễm coronavirus, các người chăm sóc đang dẫn một bệnh nhân đến chiếc trực thăng y tế để sơ tán đến một bệnh viện khác.

Tôi là một nhà xã hội học, tôi không bị nhiễm Covid19, hay có thể là tôi chưa biết là đã bị nhiễm. Bây giờ, tôi thật may mắn, tôi bị cách ly trong căn hộ của tôi ở thành phố cùng với chồng và đứa con trai năm tuổi của tôi mà tôi phải dạy đồng thời với việc tôi phải “làm việc trên mạng”, theo từng lúc trong ngày. Em gái tôi bị cách ly trong 60 m2 ở Paris với cô con gái 4 tháng tuổi và người bạn đời (trẻ, chơi thể thao, xuất sắc, được huy động trong ngành y tế từ vài tuần nay) bị thử nghiệm dương tính với Covid19, có triệu chứng đang khó ổn định. Cuộc sống của họ là địa ngục từ tám ngày nay rồi.

Anne Lambert

Nhưng những gì tôi thấy hàng ngày trên các mạng xã hội, các kênh Whatsapp, Instagram, Facebook làm tôi ghê tởm. Tấm gương phóng đại này của xã hội chúng ta khiến tôi không ngủ được. Tôi xấu hổ. Cuộc khủng hoảng y tế quan trọng mà chúng ta đang trải qua làm gia tăng sự bất bình đẳng xã hội ở mức độ chưa từng có. Nó làm chúng tăng lên trên mọi phương diện, đồng thời nó làm cho chúng có thể được nhận diện, được sờ thấy được, với những hậu quả tức thì: điều kiện sống, tiếp xúc với bệnh tật, quản lý đời sống gia đình, trách nhiệm làm cha mẹ, sự giáo dục. Nhân viên y tế, công chức (cảnh sát, giáo viên), và cả giai cấp vô sản đô thị (người thu gom rác, nhân viên an ninh, v.v.) đang ở tuyến đầu để ngăn chặn dịch bệnh Covid19 và đảm bảo tính liên tục của đời sống xã hội (an toàn cá nhân, các bảo tàng, v.v.) trong khi tầng lớp thượng lưu, ban đầu tiếp xúc một cách mạnh mẽ với virus bởi số lượng quan hệ xã hội cao và tần suất di chuyển của họ, đã rời bỏ các thành phố để tìm nơi trú ẩn. Về điều đó, chúng ta lại không nói đến.

Greta Thunberg ở Davos, nơi tốt nhất để ủng hộ việc “thoái vốn đầu tư”

GRETA THUNBERG Ở DAVOS, NƠI TỐT NHẤT ĐỂ ỦNG HỘ VIỆC “THOÁI VỐN ĐẦU TƯ”

Phong trào này, nhằm ngăn chặn việc cung cấp tài chính cho các ngành năng lượng hóa thạch, đã chứng kiến ​​hiệu quả của phong trào nhân lên hơn gấp 300 lần trong sáu năm.

Grégory Rozières

ASSOCIATED PRESS

Greta Thunberg trong một cuộc biểu tình ở Lausanne, vài ngày trước khi cô tham gia Diễn đàn kinh tế Davos, nơi mà nhà hoạt động trẻ tuổi này sẽ biện hộ cho một sự thoái vốn đầu tư nhằm ngăn chặn tình trạng thời tiết nóng lên toàn cầu.

TIN MÔI TRƯỜNG - Giống như năm ngoái, nhà hoạt động trẻ tuổi vì khí hậu Greta Thunberg đã phát biểu tại Diễn đàn kinh tế Davos để kịch liệt lật tẩy các nguyên thủ quốc gia và chủ các tập đoàn đa quốc gia trước nguy cơ về môi trường.

Kể từ tháng 1 năm 2019, thời điểm khi cô bé gây ấn tượng mạnh, Greta Thunberg đã trở thành nhân vật nổi tiếng của phong trào toàn cầu kêu gọi cần phải hành động nhiều hơn nữa và nhanh hơn nữa để ngăn chặn tình trạng thời tiết nóng lên toàn cầu.

Năm nay, nhà hoạt động nữ này đã phát biểu vào hôm thứ ba, ngày 21 tháng 1, tại một hội nghị bàn tròn có cái tên rất hình tượng: “tránh ngày tận thế vì khí hậu”. Cô bé đã đả kích việc lãnh đạo các nước đã không hành động gì và tái khẳng định việc “cần phải ngăn chặn việc phát thải khí nhà kính”.

Virus Corona: các chuyên gia y tế lo ngại Vương Quốc Anh sẽ “vỡ trận” vì dịch bệnh

VIRUS CORONA: CÁC CHUYÊN GIA Y TẾ LO NGẠI VƯƠNG QUỐC ANH SẼ “VỠ TRẬN” VÌ DỊCH BỆNH

15/3/2020

Sarah Boseley

Các bác sĩ và nhà khoa học yêu cầu chính phủ cân nhắc các chiến lược áp dụng ở các nước đã thành công trong việc kìm hãm số ca nhiễm mới.

Anthony Costello, một bác sĩ nhi và nguyên là trưởng ban sức khỏe bà mẹ, trẻ em và thanh thiếu niên của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), đã viết thư ngỏ cho người đứng đầu cơ quan y tế, Giáo sư Chris Whitty (người trong hình), yêu cầu tiếp tục thực hiện xét nghiệm đại trà. Hình: Simon Dawson/AP

Các chuyên gia y tế cộng đồng cùng hàng trăm bác sĩ và nhà khoa học trong nước và nước ngoài yêu cầu chính phủ Anh thay đổi chiến lược đối phó virus Corona, họ lo ngại trận dịch sẽ khiến cả nước “vỡ trận”.

Họ cáo buộc nước Anh đang phớt lờ các chiến lược đã kìm hãm thành công số ca nhiễm và ca tử vong được áp dụng ở các nước khác.