27.11.17

“Hồ sơ Monsanto”: cuộc chiến của tập đoàn khổng lồ thuốc trừ sâu chống lại khoa học



“HỒ SƠ MONSANTO”: CUỘC CHIẾN CỦA TẬP ĐOÀN KHỔNG LỒ THUỐC TRỪ SÂU CHỐNG LẠI KHOA HỌC

Để cứu vãn glyphosate, doanh nghiệp [Monsanto] đã tiến hành gây tổn hại đến cơ quan phòng chống ung thư của Liên Hiệp Quốc, bằng mọi phương tiện. Phần thứ nhất cuộc điều tra của chúng tôi.
LE MONDE | 19.06.2017
Stéphane Foucart Stéphane Horel
Avia Terai, tỉnh Chaco, Argentina. Một kỹ thuật viên đang chuẩn bị hóa chất để rải [xuống đồng ruộng] bằng máy bay vào tháng 5 năm 2014. Ảnh của ALVARO YBARRA ZAVALA, phóng sự của GETTY IMAGES
Christopher Wild
Chúng tôi đã bị công kích trong quá khứ, chúng tôi đã chịu đựng các chiến dịch bôi nhọ, nhưng lần này chúng tôi là mục tiêu của một chiến dịch được đạo diễn cẩn thận, với một cường độ và thời gian trải dài chua từng thấy.” Christopher Wild đã nhanh chóng thu mình lại hình bóng cao to và rút lại nụ cười của mình. Những mái nhà của thành phố Lyon trải dài bên dưới tòa tháp, nơi đặt trụ sở của Trung tâm Quốc tế về Nghiên cứu Ung thư (IARC, International Center for Research on Cancer), đè nặng lên hai vai của vị giám đốc trung tâm.
Christopher Wild đã nghiêm trang cân nhắc từng từ một tương ứng mức độ nghiêm trọng của tình hình. Trong hai năm qua, một loạt công kích liên tục nhắm vào định chế mà ông đang điều hành: mức độ tin cậy và tính trung thực đối với công trình nghiên cứu của ông bị thách thức, các chuyên gia của ông bị bôi nhọ, quấy rối thông qua các luật sư, các nguồn tài trợ cho ông bị làm suy yếu. Là tổ chức chịu trách nhiệm liệt kê, từ gần nửa thế kỷ nay dưới sự bảo trợ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một danh mục các chất gây ung thư, cơ quan đáng kính này bắt đầu dao động dưới sự công kích.
Xem đồ hoạ thông tin: Các mạng lưới của Monsanto
Các hành vi thù địch đã được tiến hành vào một thời điểm chính xác: ngày 20 tháng 3 năm 2015. Vào ngày hôm đó, IARC công bố kết luận về “chuyên khảo 112 [monograph 112]” của mình. Chuyên khảo đó đã làm cho cả thế giới choáng váng. Trái với hầu hết các cơ quan điều tiết, IARC coi chất trừ sâu được sử dụng rộng rãi nhiều nhất trên thế giới là chất gây độc (génotoxique) – gây phương hại cho DNA –, là chất gây ung thư ở động vật và là chất “có nhiều khả năng gây ung thư” ở con người. Chất trừ sâu này là glyphosate, thành phần chính của RoundUp, sản phẩm chủ lực của một trong những doanh nghiệp nổi tiếng nhất trên thế giới: Monsanto.
Đó cũng là thủy quái [Leviathan] của ngành hóa chất nông nghiệp. Được sử dụng từ hơn bốn mươi năm qua, glyphosate hiện diện trong thành phần của không dưới 750 sản phẩm, được khoảng một trăm công ty thương mại hóa ở hơn 130 quốc gia.
Glyphosate, hòn đá đỉnh vòm của Monsanto
Từ năm 1974, thời điểm glyphosate được đưa ra thị trường, đến năm 2014, sản lượng sử dụng nó đã tăng từ 3.200 tấn/năm lên 825.000 tấn/năm. Một mức gia tăng kịch tính xuất phát từ việc áp dụng rộng rãi glyphosate, chất mà các hạt giống biến đổi gen chịu đựng đượcnhững hạt giống thuộc dạng “RoundUp Ready”.
Trong tất cả các công ty hóa chất nông nghiệp có thể bị ảnh hưởng bởi các biện pháp hạn chế hoặc cấm sử dụng sản phẩm, có một công ty có nguy cơ bị ảnh hưởng đến sự tồn tại của nó. Monsanto, công ty đã phát triển ra glyphosate, đã làm cho nó trở thành hòn đá đỉnh vòm của mô hình kinh doanh của họ. Công ty đã xây dựng sự thịnh vượng của mình qua việc bán các sản phẩm RoundUp và các hạt giống phụ trợ nó.
Vì thế, khi IARC thông báo rằng glyphosate là chất “có khả năng gây ung thư”, doanh nghiệp của Mỹ đã phản ứng với một sự tàn bạo đáng kinh ngạc. Trong một thông cáo, doanh nghiệp đã phỉ báng IARC là “khoa học rác rưởi” (“khoa học thối rữa”): một “lựa chọn thiên lệchnhững dữ liệu hạn chế”, được thiết lập trên cơ sở những “động cơ được giấu kín”, dẫn đến một quyết định chỉ được đưa ra sau “một vài giờ thảo luận trong một phiên họp diễn ra trong một tuần.”
Chưa bao giờ có một doanh nghiệp thách thức, bằng những từ ngữ thô lỗ như vậy, tính trung thực của một cơ quan thuộc trách nhiệm của Liên hợp quốc. Cuộc công kích đã được khởi động. Ít ra là đối với cuộc công kích công khai.
Một năm làm việc để đánh giá thuốc trừ sâu
Bởi vì trong nội bộ, Monsanto chơi một trò chơi hoàn toàn khác. Việc đánh giá chất glyphosate này, công ty biết khá rõ, đã được một nhóm các chuyên gia thực hiện, sau một năm làm việc, và đã họp với nhau trong nhiều ngày tại Lyon hầu cân nhắc tất cả những khía cạnh của vấn đề để đi đến kết luận. Các thủ tục của IARC muốn rằng các nhà sản xuất có sản phẩm đang được xem xét được quyền tham dự phiên họp cuối cùng này.
Tom Sorahan (1950-)
Vì vậy, đến với phiên họp đánh giá glyphosate, Monsanto đã cử một “quan sát viên”, nhà dịch tễ học Tom Sorahan, giáo sư tại Đại học Birmingham (Vương quốc Anh), người được công ty sử dụng cho các sứ mệnh làm tư vấn. Bản báo cáo mà ông đã gửi cho những người đặt hàng cho ông, vào ngày 14 tháng 3 năm 2015, đảm bảo các nhà tài trợ rằng mọi thứ đều diễn ra theo đúng các nguyên tắc kỹ thuật.
Tôi nhận thấy vị chủ tịch [của nhóm công tác], các vị đồng chủ tịch và các chuyên gia khách mời rất thân thiện và sẵn sàng trả lời tất cả các bình luận của tôi”, ông Sorahan viết trong một email gửi đến một viên chức của Monsanto và có lưu trong “hồ sơ Monsanto– một tập hợp các tài liệu nội bộ của công ty, mà giới tư pháp của Mỹ đã bắt đầu công khai hóa vào đầu năm 2017 trong khuôn khổ của tiến trình tố tụng.
Cuộc họp đã diễn ra đúng theo các thủ tục của IARC, vị quan sát viên của công ty Mỹ đã viết thêm. Tiến sĩ Kurt Straif, giám đốc phụ trách các chuyên khảo, có kiến thức sâu sắc về các quy tắc hiện hành và đã nhấn mạnh đến việc tôn trọng các quy tắc đó.”
Cuộc phản kích
Nhà khoa học [Tom Sorahan] – người đã không trả lời các câu hỏi của báo Le Monde – đã tỏ ra rất lúng túng với ý nghĩ tên tuổi của mình được gắn với sự phản kích của Monsanto: Tôi không muốn thấy mình xuất hiện trong bất kỳ tài liệu nào của các chuyên gia truyền thông của các ông,” ông viết, trong khi vẫn đề xuất sự trợ giúp của mình để trình bày những yếu tố về mặt ngôn ngữcủa cuộc phản kích, điều không tránh khỏi, mà tập đoàn đang trong quá trình tiến hành.
Vài tháng sau đó, các nhà khoa học không phải là người Mỹ, và là thành viên của nhóm các chuyên gia của IARC về chất glyphosate, đều nhận được một lá thư với cùng một nội dung. Lá thư được gửi đi bởi Hollingsworth, công ty luật của Monsanto, truyền đạt họ cung cấp toàn bộ các tập tin liên quan đến công việc của họ về “chuyên khảo 112”. Các bản nháp, bình luận, bảng dữ liệu... tất cả những gì được thực hiện qua hệ thống máy tính của IARC. Các luật sư cảnh báo: Nếu các vị từ chối, chúng tôi nhất quyết yêu cầu các vị sử dụng ngay mọi biện pháp hợp lý trong quyền hạn của mình nhằm bảo toàn nguyên vẹn tất cả các tập tin đó, trong khi chờ đợi một lệnh yêu cầu chính thức từ một tòa án Mỹ.”
Bức thư của các ông mang tính dọa dẫm và bại hoại, một trong các nhà khoa học đã phản đối trong thư trả lời của mình đề ngày 4 tháng 11 năm 2016. Tôi nghĩ cách tiếp cận của các ông đáng chê trách và thiếu lịch sự thông thường, thậm chí theo những tiêu chuẩn đương đại.” Nhà nghiên cứu bệnh học Consolato Maria Sergi, giáo sư tại Đại học Alberta (Canada), nói tiếp: Bức thư của các ông là nguy hại, bởi vì nó tìm cách gieo rắc, một cách có ác ý, sự lo âu và e sợ trong lòng một nhóm độc lập các chuyên gia.”
Các thủ đoạn dọa dẫm
Áp lực đối với các thành viên là người Mỹ trong nhóm công tác của IARC được thực hiện theo những cách khác, mang tính “dọa dẫm” nặng hơn nữa. Tại Hoa Kỳ, Đạo luật về Tự do Thông tin (FOIA, Freedom of Information Act) cho phép mọi công dân, trong những điều kiện nhất định, được quyền tiếp cận các tài liệu do các cơ quan nhà nước và các quan chức nhà nước tạo ra: các bản ghi nhớ, e-mail, báo cáo nội bộ, v.v..
Theo thông tin của chúng tôi, các công ty Hollingsworth và Sidley Austin đã nộp 5 yêu cầu, yêu cầu thứ nhất từ tháng 11năm 2015, chỉ riêng cho Viện Y tế Quốc gia (NIH, National Institutes of Health), đơn vị mà hai chuyên gia [là thành viên của nhóm công tác của IARC] trực thuộc. Đối với các nhà khoa học khác, các yêu cầu cũng được gửi đến Cơ quan Bảo vệ Môi trường của California (CalEPA), Đại học Texas A&M hoặc Đại học University of Mississippi State.
Một số các định chế nói trên thậm chí đã được các luật sư của Monsanto triệu tập trong khuôn khổ các thủ tục tố tụng đang diễn ra liên quan đến glyphosate, vì thế họ buộc phải cung cấp một số tài liệu nội bộ của mình.
Mục đích của các thủ đoạn dọa dẫm này là làm im đi sự chỉ trích chăng? Các nhà khoa học nổi tiếng trên thế giới, thường rất cởi mở với các yêu cầu từ các phương tiện truyền thông, đã không trả lời các câu hỏi của báo Le Monde, ngay cả đối với các cuộc nói chuyện phi chính thức. Hoặc, đối với một số nhà khoa học khác, thì đồng ý trao đổi với điều kiện nói chuyện qua một đường dây riêng ngoài giờ làm việc.
Jason Chaffetz (1967-)
Về phía các nghị sĩ Mỹ, họ không cần viện dẫn đạo luật FOIA để yêu cầu các định chế khoa học liên bang phải giải trình. thành viên của Viện Dân biểu Hoa Kỳ [còn được gọi là Hạ viện Hoa Kỳ], nơi ông là chủ tịch Uỷ ban kiểm soát và cải cách Nhà nước, dân biểu thuộc đảng Cộng hòa Jason Chaffetz đã viết một lá thư cho Giám đốc NIH, Francis Collins, đề ngày 26 tháng 9 năm 2016.
Các lựa chọn của IARC đã làm nổi lên nhiều cuộc tranh cãi, ông [Jason Chaffetz] viết. Và mặc cho lịch sử các cuộc tranh cãi, các lời chối bỏ và các lời tuyên bố mâu thuẫn của nó, IARC hưởng lợi từ các nguồn tài trợ đáng kể của người nộp thuếngười Mỹ, thông qua khoản trợ cấp từ NIH. Thật vậy, 1,2 triệu euros trên ngân sách hàng năm 40 triệu euros của IARC đến từ một khoản trợ cấp của NIH. Vì vậy, Jason Chaffetz yêu cầu giám đốc của NIH giải trình chi tiết và chứng minh mọi khoản chi tiêu của NIH có liên quan đến IARC.
Những nhân vật gần như bước ra từ một tiểu thuyết của John Le Carré[1]
Trong cùng ngày, American Chemistry Council (hay ACC, nghiệp đoàn các nhà sản xuất hóa học của Mỹ) đã hoan nghênh cách tiếp cận [của Jason Chaffetz]. Tổ chức quyền lực về vận động hành lang của ngành công nghiệp hóa chất Mỹ, mà Monsanto là thành viên, hy vọng [cách tiếp cận trên] sẽ làm sáng tỏ mối quan hệ chặt chẽ và có phần mờ ámgiữa IARC và các định chế khoa học của Hoa Kỳ.
Tổ chức vận động hành lang của ngành công nghiệp hóa chất Mỹ đã tìm ra ở ông Chaffetz một đồng minh có giá trị. Vào tháng 3, vị dân biểu thuộc đảng Cộng hòa đã viết thư cho ban lãnh đạo của một tổ chức nghiên cứu liên bang khác – Viện Quốc gia về Khoa học y tế môi trường [NIEHS, National Institute of Environmental Health science] –, yêu cầu họ giải trình về những nghiên cứu mà họ tài trợ về các tác hại của Bisphenol A, một hợp chất được sử dụng rộng rãi trong một số sản phẩm làm bằng chất dẻo.
Có cách nào tốt hơn để vô hiệu hoá một định chế bằng cách cắt đứt nguồn nuôi sống nó không? Trong những tháng tiếp theo, sau khi “chuyên khảo 112” được công bố, CropLife International, tổ chức đang bảo vệ lợi ích của các nhà sản xuất thuốc trừ sâu và hạt giống trên thế giới, tiếp cận những đại diện của khoảng hai mươi lăm nước thành viên của Hội đồng quản trị IARC để phàn nàn về chất lượng công việc của cơ quan. Thế nhưng các “nước tham gia” này đóng góp khoảng 70% trong tổng ngân sách của IARC. Đã có ít nhất ba nước trong số đó – Canada, Hà Lan và Úcđược tiếp cận, theo IARC. Không một đại diện nào của các nước này trả lời các câu hỏi của báo Le Monde.
Suốt năm 2016, những nhân vật gần như bước ra từ một tiểu thuyết của John Le Carré cũng xuất hiện trong bộ trường thiên tiểu thuyết về glyphosate. Vào tháng 6, một người tự giới thiệu mình là nhà báo, nhưng không tự xưng hoặc đăng ký như vậy, tham dự một hội nghị do IARC tổ chức ở Lyon nhân kỉ niệm năm mươi năm ngày thành lập cơ quan.
Ông Watts kỳ lạ
Rình rập để tìm gặp từ nhà khoa học đến công chức quốc tế, người này phỏng vấn hết người này đến người khác về hoạt động của IARC, về nguồn cung cấp tài chính, về chương trình các chuyên khảo của cơ quan này, v.v. Điều này làm tôi nghĩ đến những kẻ mờ ám mà người ta thường gặp trong giới những người hoạt động nhân đạo – bạn không bao giờ biết họ là ai, nhưng bạn đoán họ đang làm công việc tình báo”, theo phản ánh của một nữ đại biểu tham gia hội nghị, người muốn giấu tên.
Vài tháng sau, vào cuối tháng 10 2016, người đàn ông đó lại xuất hiện. Lần này tại hội nghị thường niên do Viện Ramazzini tổ chức, một tổ chức nghiên cứu độc lập và nổi tiếng về ung thư, có trụ sở gần Bologna, Italia. Quái gở, tại sao là Ramazzini? Có thể vì liên quan đến thông báo, được đưa ra trước đó vài tháng của viện nghiên cứu Italia, rằng viện sẽ tiến hành các nghiên cứu riêng của mình về tính gây ung thư của chất glyphosate?
Christopher Watts – đó là tên của người đàn ông đó đặt ra các câu hỏi về tính độc lập của viện, các nguồn tài trợ của viện. Do người này sử dụng một địa chỉ email có cái đuôi là “@economist.com”, nên những người nói chuyện với ông ta không hề nghi ngờ mối quan hệ của đương sự với tờ tuần báo uy tín của Anh The Economist. Đối với các nhà khoa học yêu cầu cho biết thêm chi tiết, thì ông ta nói làm việc cho Economist Intelligence Unit (EIU, Đơn vị tình báo kinh tế), một chi nhánh công ty tư vấn trực thuộc tập đoàn báo chí nói trên của Anh.
Tại công ty EIU, người ta khẳng định ông Watts đã thực sự viết nhiều báo cáo, nhưng nói rằng không biết việc ông Watts đã tham dự hai hội nghị nói trên với tư cách gì. Vào thời điểm đó, ông Watts làm việc cho The Economist để viết một bài báo mà chưa bao giờ được xuất bản,” người ta nói thêm. Điều đáng ngạc nhiên, bởi vì ở ban biên tập của tờ tuần báo, người ta nói không hề có nhà báo nào có cái tên đó.”
Chỉ có tên gọi của một công ty mà ông Watts đã tuyên bố thành lập, vào cuối năm 2014, có vẻ rõ ràng: Corporate Intelligence Advisory Company (công ty tư vấn tình báo cho các doanh nghiệp). Ông Watts, có địa chỉ nhà riêng ở Albania, theo các tài liệu hành chính, đã từ chối trả lời các câu hỏi của báo Le Monde.
Cuộc chiến du kích về mặt thủ tục và đột nhập
Trong vòng vài tháng, đã có ít nhất năm cá nhân tự giới thiệu mình là nhà báo, nhà nghiên cứu độc lập hoặc trợ lý của các công ty luật nhằm tiếp cận các nhà khoa học và nhà nghiên cứu của IARC có liên quan đến các công việc của cơ quan này. Tất cả đều tìm hiểu những thông tin rất cụ thể về các thủ tục và các nguồn cung cấp tài chính cho cơ quan này.
Một người trong số họ, Miguel Santos-Neves, làm việc cho Ergo, một công ty tình báo kinh tế ở New York, đã bị tòa án của Mỹ buộc tội khai man danh tính. Theo tường thuật của báo New York Times vào tháng 7 năm 2016, ông Santos-Neves đã điều tra, thay mặt cho công ty Uber, về một nhân vật đang tranh chấp với công ty, và đã thẩm vấn, với những nguyên cớ giả, những ai làm việc cùng người này. Công ty Ergo đã không trả lời các câu hỏi của báo LeMonde.
Giống như Christopher Watts, hai tổ chức song sinh với danh tiếng đáng ngờ không chỉ quan tâm đến IARC mà còn quan tâm đến Viện Ramazzini. Viện Pháp lý về Năng lượng và Môi trường (E&E Legal, Energy And Environmental Legal Institute) tự giới thiệu như là một tổ chức phi lợi nhuận, mà một trong các sứ mệnh là buộc tội những ai mong muốn chính phủ có các quy định quá đáng và có tính huỷ hoại, dựa trên những quyết định chính trị mà ý đồ bị che giấu, trên khoa học thối rữa và sự cuồng loạn.
Còn về phía tổ chức Free Market Environmental Law Clinic, thì tìm cách cung cấp một đối trọng chống lại phong trào kiện tụng về môi trường vốn chủ trương một cơ chế điều tiết mang tính hủy hoại về mặt kinh tế tại Hoa Kỳ.”
Theo những thông tin mà báo Le Monde có được, các tổ chức nói trên đã khởi động không dưới 17 yêu cầu tiếp cận các tài liệu của NIH và của Cơ quan Bảo vệ Môi trường của Mỹ. Với quyết tâm tham gia vào một cuộc chiến du kích về mặt pháp lý, thủ tục và có tính đột nhập, họ yêu cầu được tiếp cận thư tín của nhiều quan chức Mỹ “có chứa những từ như 'IARC', Glyphosate’, 'Guyton’(như Kathryn Guyton, nữ khoa học gia của IARC chịu trách nhiệm về “chuyên khảo 112”). Họ yêu cầu mọi chi tiết về nguồn kinh phí, trợ cấp và các mối quan hệ khác, liên quan đến tài chính hoặc phi tài chính, giữa các cơ quan của Hoa Kì, IARC, một số nhà khoa học và Viện Ramazzini.
“Không bỏ qua một thứ gì
David Schnare
Steve Milloy
Cả hai tổ chức đều do David Schnare điều hành, một người hoài nghi kiên quyết về hiện tượng biến đổi khí hậu, nổi tiếng vì đã quấy rối các nhà khí hậu học. Tháng 11 năm 2016, ông Schnare tạm thời nghỉ việc tại tổ chức E&E Legal để gia nhập nhóm chuyển giao quyền lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Người ta cũng tìm thấy, trong số các nhà lãnh đạo của tổ chức, Steve Milloy, một nhân vật nổi tiếng về tuyên truyền được ngành công nghiệp thuốc lá tài trợ. Khi được hỏi về động cơ và nguồn tài trợ của họ, chủ tịch của E&E Legal đã trả lời qua email: Xin chào, chúng tôi không quan tâm.”
Tiếng vang của những yêu cầu tiếp cận các tài liệu trên được khuếch đại bởi các diễn đàn được đăng trên một số phương tiện truyền thông. Đặc biệt The Hill, tờ báo điện tử về chính trị, mang tính bắt buộc đối với mọi tác nhân trong đời sống nghị viện ở Washington. Những tác giả trên các diễn đàn này: một đội ngũ các chuyên gia tuyên truyền, mà hiệp hội Quyền được biết của Hoa Kỳ (USRTK, US Right to Know) đã sưu tầm những mối quan hệ đã có từ lâu với các nhà sản xuất hóa chất nông nghiệp hoặc với các think tank bảo thủ, như Viện Heartland hoặc Viện George C. Marshall, được biết đến với vai trò chủ yếu trong bộ máy của những người hoài nghi về hiện tượng biến đổi khí hậu. Những lập luận tương tự xuất hiện dưới ngòi bút của họ. Và đôi khi, người ta còn thấy những ngữ đoạn giống nhau từ tác giả này đến tác giả khác: họ đả kích “khoa học cẩu thảcủa IARC, một cơ quan bị bào mòn bởi các xung đột lợi ích và bị “chỉ trích rộng rãi” – mà không bao giờ nói những ai đã chỉ trích.
Những luật sư tham gia trong các thủ tục kiện tụng của Mỹ đã tiết lộ rằng Monsanto cũng sử dụng những phương tiện kín đáo hơn. Khi trả lời có tuyên thệ các câu hỏi của các luật sư của những bệnh nhân quy kết bệnh ung thư của mình là do RoundUp, những người có trách nhiệm của công ty đã kể lại việc thiết kế một chương trình bí mật được gọi là “Let Nothing Go” (“Không bỏ qua một thứ gì”), nhằm đáp trả tất cả những lời phê bình.
Bản ghi chép lại các lời khai này vẫn được giữ kín. Nhưng các bản ghi nhớ, được các công ty luật liên quan đến vụ kiện gửi đi, cho phép hiểu thêm một chút nữa. Theo đó, Monsanto sử dụng các bên thứ ba, những doanh nghiệp sử dụng những người, về bề ngoài không liên quan gì đến ngành công nghiệp, để viết những bình luận mang tính tích cực bên lề các bài viết được đăng trực tuyến, và các bài viết trên Facebook, nhằm bảo vệ Monsanto, các sản phẩm hóa chất của công ty và các GMO [Genetically Modified Organism – sinh vật biến đổi gen].”
Cỗ máy có vẻ như đang phấn khích với sự đắc cử của ông Trump
Trong những tháng gần đây, liên minh chống lại IARC đã lớn rộng ra. Cuối tháng 1 năm 2017, chỉ vài ngày sau khi Donald Trump nhậm chức vào Nhà Trắng, American Chemistry Council (ACC) đã gia nhập hàng ngũ của liên minh.
Bộ máy vận động hành lang của ngành hóa học Mỹ đã mở một mặt trận trên các mạng xã hội dưới hình thức một chiến dịch vì tính chính xác trong nghiên cứu sức khỏe cộng đồng.” Với mục tiêu là soạn lại” chương trình các chuyên khảo của IARC. Trên một trang web chuyên dụng và một tin ngắn trên Twitter, tổ chức vận động hành lang quyền lực này đặt cạnh nhau hai thanh gắp: Một miếng thịt xông khói hoặc một mảnh plutonium? Điều đó giống nhau theo quan điểm của IARC.” Bài viết có đính kèm một ảnh ghép, hiển thị hai thanh màu xanh lá huỳnh quang nhúng trong trứng chiên. Quả thực, IARC đã phân loại, vào tháng 10 năm 2015, ngành thịt lợn chắc chắn có “chất gây ung thư” và thịt đỏ có “chất có khả năng gây ung thư”, như glyphosate.
Có lẽ việc được trực tiếp tiếp cận đội ngũ hàng đầu của Tổng thống Trump đã cho các nhà sản xuất ngành hóa chất và hóa chất nông nghiệp có được một cảm giác về quyền lực toàn năng chăng? Nữ quan chức chịu trách nhiệm cao nhất về vận động hành lang của ACC, Nancy Beck, chẳng phải đã được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc phụ trách các quy định về sản phẩm hóa chất và thuốc trừ sâu trực thuộc Cơ quan Bảo vệ Môi trường của Mỹ, và cũng chính là cơ quan đang giám sát việc xem xét lại hồ sơ glyphosate đó sao? Và Andrew Liveris, ông chủ của Dow Chemical, một doanh nghiệp thành viên của ACC, chẳng phải đã được đích thân Donald Trump bổ nhiệm là người đứng đầu Manufacturing Jobs Initiative (Sáng kiến cho việc làm công nghiệp) đó sao?
Cỗ máy có vẻ như đang phấn khích với sự xuất hiện của kỷ nguyên Trump. Vào cuối tháng 3, hạ nghị sĩ bang Texas thuôc đảng Cộng hóa Lamar Smith, Chủ tịch Ủy ban khoa học, không gian và công nghệ của Hạ viện, chất vấn Bộ trưởng Y tế mới, Tom Price. Ông tập trung các yêu cầu của ông vào các liên kết tài chính giữa Viện Quốc gia về Khoa học Y tế môi trường (NIEHS, National Institute of Environmental Health Sciences) và Viện Ramazzini, ông viết, nhằm đảm bảo những người nhận trợ cấp tuân thủ ở mức cao nhất các tiêu chuẩn về tính trung thực khoa học.
Ngu dốt và dối trá
Không cần mất quá nhiều thời gian để yêu cầu của quốc hội, dưới ngòi bút của hai chuyên gia tuyên truyền, Julie Kelly và Jeff Stier, trở thành một “cuộc điều tra của quốc hộiđối với “tổ chức mờ ám” này, đó là Viện Ramazzini. Được đăng tải không lâu sau đó trên tạp chí National Review, toà án đã công kích đích danh bà Linda Birnbaum, giám đốc NIEHS, bị buộc tội khuyến khích một chương trình mang tính “căm ghét hóa học”, và Christopher Portier, cựu phó giám đốc của bà, người đã đồng hành cùng với các công trình của IARC với tư cách là “chuyên gia khách mời”, đây được mô tả là “chiến binh nổi tiếng chống lại chất glyphosate”, và cả hai đều là “thành viên của Ramazzini”.
Thế đấy, theo họ, đó là một ví dụ nữa về cách thức mà khoa học đã được chính trị hóa.” Thông tin cũng vậy, trong số những thứ khác, được trang Breitbart News dẫn lại, một trang web của cánh hữu, được thành lập bởi Steve Bannon, cố vấn chiến lược của Tổng thống Trump.
Gọi viện hay trường cao đẳng [chữ La-tinh collegium] Ramazzini (hai tên gọi này bị lẫn lộn) là “tổ chức mờ ámđây, hoặc một “dạng câu lạc bộ Rotary Club cho các chiến binh hoạt động khoa học” ở nơi khác, trong trường hợp tốt nhất, là sự ngu dốt, và tệ hơn, là sự dối trá. Được thành lập vào năm 1982 bởi Irving Selikoff và Cesare Maltoni, hai nhân vật vĩ đại về y tế công cộng, Collegium Ramazzini là một viện hàn lâm với 180 nhà khoa học chuyên ngành về y tế môi trường và nghề nghiệp.
Linda Birnbaum và Christopher Portier là những nhà nghiên cứu (thành viên) của viện. Đây cũng là trường hợp của giám đốc chương trình về các chuyên khảo của IARC, Kurt Straif, và bốn chuyên gia thuộc nhóm công tác về chuyên khảo 112. Mỗi người trong lĩnh vực nghiên cứu của mình là những nhà khoa học cấp cao.
“Chúng tôi không sợ”
Việc Viện Ramazzini, vào tháng 5 năm 2016, tiến hành một nghiên cứu về độc chất dài hạn của glyphosate đã tập trung các công kích vào tổ chức này, nổi tiếng về năng lực nghiên cứu ung thư. Giám đốc nghiên cứu của viện, bà Fiorella Belpoggi, là một trong số ít các nhà khoa học đã đồng ý trao đổi với báo Le Monde: Chúng tôi không có nhiều nhà nghiên cứu, chúng tôi không có nhiều tiền, nhưng chúng tôi là những nhà khoa học giỏi và chúng tôi không sợ.
Các cuộc công kích chống lại Ramazzini và IARC chắc chắn là chưa dừng lại. Bởi vì sau chất glyphosate, còn có các hóa chất chiến lược khác nằm trong danh sách “ưu tiêncủa IARC cho giai đoạn 2014-2019. Thuốc trừ sâu, một lần nữa, nhưng còn cả bisphenol A (BPA) và aspartame. Thế mà chính NIEHS lạimột trong những nhà tài trợ hàng đầu trên thế giới cho việc nghiên cứu về độc tính của BPA. Còn đối với aspartame, nghiên cứu đã cảnh báo về những thuộc tính gây ung thư của chất làm dịu vị này, đã được tiến hành cách đây nhiều năm... bởi Viện Ramazzini.
Trước đây, tôi không ý thức tất cả điều này, Fiorella Belpoggi nói thầm, nhưng nếu chúng ta loại bỏ IARC, NIEHS và Viện Ramazzini, thì chúng ta cũng loại bỏ ba biểu tượng về tính độc lập của khoa học. Từ việc một khoa học trở thành một mối đe dọa đối với các lợi ích kinh tế, vụ việc có thể lên đến hàng trăm tỷ euros.
Huỳnh Thiện Quốc Việt dịch




[1] John Le Carré là bút danh của nhà văn Anh sinh năm 1931, nổi tiếng với các tiểu thuyết gián điệp như The Spy Who Came in from the Cold (ND)

Print Friendly and PDF