Kinh tế toàn cầu: châu Á đã đụng trần, Mỹ hồi phục

KINH TẾ TOÀN CẦU: CHÂU Á ĐÃ ĐỤNG TRẦN, MỸ HỒI PHỤC

Tác giả: Hubert Testard 

Trong dự báo mới nhất của IMF về kinh tế toàn cầu, Châu Á vẫn là lục địa có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ nhất, với sự tái cân bằng rõ ràng giữa Trung Quốc và các nước Châu Á mới nổi khác. Nhưng nhìn chung, Châu Á đã ngừng tăng trưởng xét về tỷ trọng trong GDP toàn cầu kể từ năm 2020. Trong cuộc cạnh tranh Trung Quốc/Mỹ/khu vực đồng euro, nền kinh tế Mỹ đang trải qua một sự phục hồi ngoạn mục. Nhìn ngược lại từ năm 1980 cho thấy rõ ràng một loạt liên tiếp các quốc gia chủ chốt cho tăng trưởng ở Châu Á: Nhật Bản cho đến năm 1995, Trung Quốc từ 1995 đến 2021 và từ nay là năng động kép Ấn Độ-ASEAN.

Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới/ World Economic Outlook mới nhất của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố vào ngày 22 tháng 10 bao gồm các dự báo ngắn hạn thông thường cho năm 2024 và 2025, nhưng nó cũng đi kèm với một cơ sở dữ liệu đáng kể về 44 năm qua của nền kinh tế toàn cầu kể từ 1980 và những dự đoán cho 5 năm tới đến 2029 dựa trên phân tích của IMF về tiềm năng tăng trưởng của các quốc gia khác nhau. Một cái nhìn chi tiết về nền kinh tế Châu Á và về sự cạnh tranh quốc tế với Phương Tây mang lại kết quả bất ngờ.

Về một số định chế được đề cập trong bài Pierre Bourdieu là ai?

PTKT: Đầu năm 2022, chúng tôi đã bước đầu giới thiệu cuốn Dictionnaire international Bourdieu tại đường dẫn này. PTKT sẽ dần dần đăng tiếp bản dịch nội dung công trình quan trọng này.

VỀ MỘT SỐ ĐỊNH CHẾ ĐƯỢC ĐỀ CẬP TRONG BÀI PIERRE BOURDIEU LÀ AI?

AGRÉGATION [Chức danh thạc sĩ]

Từ agrégation (grex trong tiếng Latin có nghĩa là một tập hợp) biểu thị một tập hợp những yếu tố hay con người, nhưng kể từ thế kỉ XVIII cũng biểu thị những cuộc thi tuyển giảng viên. Pierre Bourdieu đỗ thạc sĩ triết học năm 1954 (chủ tịch ban giám khảo là Georges Davy), nhưng nhà xã hội học cũng lấy định chế này làm đối tượng nghiên cứu.

Trong hệ thống học đường Pháp, vốn dành một vị trí quan trọng cho các cuộc thi tuyển và cho mục tiêu tồn tại lâu dài của giới giáo chức [La Reproduction: 181-184], chức danh thạc sĩ có xu hướng tượng trưng cho “học vị cao quý”. Những “bài tập huấn luyện chức danh” dựa trên việc thao tác một số ít kĩ thuật phát biểu được triển khai trong mọi dịp là hình thức của sự xuất sắc trong học đường, như trong các lớp chuẩn bị thi tuyển, và qui chiếu về vị trí từng được Durkheim [1938] hay Renan ghi nhận, vị trí của chủ nghĩa hình thức và của việc học ngôn ngữ và văn chương Hi lạp và Latin ở Pháp [PB 1967c].

Cùng với học vị tiến sĩ và chức danh sinh viên Trường sư phạm cao cấp (ENS), chức danh thạc sĩ xác định “homo academicus” (gallicus) lí tưởng [LR: 183]. Thật vậy, ở cấp đại học, chức danh thạc sĩ là cần thiết để trở thành giáo sư luật học, y học, kinh tế học hay khoa học chính trị, góp phần vào hiệu ứng đoàn thể trong các bộ môn hướng về quyền lực thế tục này. Trong các bộ môn khác (sử học, triết học, văn học, v.v.), tùy trường hợp, chức danh thạc sĩ (ở cấp trung học) biểu hiện giới hạn dưới hay trên của giới giảng viên [Homo academicus]. Bourdieu cũng quan tâm đến cách mà các đoàn thể thạc sĩ tự bảo vệ bằng cách bảo vệ chức danh học vị xác định đoàn thể của mình [LR: 183; HA]. 

Phân Tích Kinh Tế tròn 10 tuổi

PHÂN TÍCH KINH TẾ TRÒN 10 TUỔI

NHÌN LẠI MỘT HÀNH TRÌNH BỀN BỈ CỦA TRI THỨC

Ngày hôm nay đánh dấu chặng đường 10 năm Phân Tích Kinh Tế đồng hành cùng bạn đọc trên không gian mạng (15/11/2014 - 15/11/2024). Một thập kỷ có lẽ là khoảng thời gian đủ dài để khẳng định sự bền bỉ và kiên định của một dự án tri thức phi lợi nhuận.

Nhìn lại hành trình 10 năm, chúng tôi không khỏi xúc động khi nghĩ về những thành quả nhóm đã đạt được. Từ ý tưởng ban đầu về việc chia sẻ kiến thức kinh tế học thuật đến công chúng Việt Nam, Phân Tích Kinh Tế đã trải qua biết bao thăng trầm để trở thành điểm hẹn tin cậy của những người yêu mến môn "khoa học buồn thảm" này. Khởi động với những bài dịch đầu tiên cùng số lượng độc giả khiêm tốn, đến nay Phân Tích Kinh Tế tự hào đã trở thành một trong những nguồn thông tin học thuật đáng tin cậy với hàng nghìn lượt truy cập mỗi ngày.

Trong hành trình 10 năm, chúng tôi đã không ngừng đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của độc giả: Từ việc ra mắt kênh podcast trên nhiều nền tảng (Acast, Apple Podcast, Spotify…), bổ sung các chuyên mục mới như Địa chính trị và Thể thao, cho đến việc tích hợp các công cụ trình bày dữ liệu hiện đại như Biểu đồ động.

Thành tựu này không thể có được nếu thiếu đi sự đóng góp tận tâm của đội ngũ cộng tác viên, dịch giả và đặc biệt là sự ủng hộ nhiệt thành từ cộng đồng bạn đọc. Hơn 2,5 triệu lượt đọc trên website, 300 nghìn lượt xem YouTube, 10 nghìn lượt nghe podcast và 41 nghìn người theo dõi qua Facebook chính là “những con số biết nói”. Mỗi lượt chia sẻ, mỗi phản hồi góp ý của quý vị đều là động lực quý giá, tiếp thêm sức mạnh cho chúng tôi trong việc duy trì và phát triển Phân Tích Kinh Tế. Ngoài ra, chúng tôi cũng xin tri ân các tạp chí, trang web đã hợp tác và cho phép Phân Tích Kinh Tế đăng tải lại nội dung nhằm mục đích lan tỏa tri thức.

Bước vào thập kỷ thứ hai, Phân Tích Kinh Tế vẫn kiên định giữ vững “phong độ”, đảm bảo chất lượng nội dung của từng bài đăng, từng tập podcast, cũng như bài viết trên trang để giúp bạn đọc dễ dàng theo dõi và tra cứu thông tin. Đồng thời, Phân Tích Kinh Tế rất mong nhận được nhiều ý kiến phản hồi hơn, đặc biệt là về kênh podcast qua bản khảo sát tại đây. Chúng tôi tin rằng, với sự đồng hành của quý độc giả, Phân Tích Kinh Tế sẽ tiếp tục là điểm đến tin cậy cho những ai khao khát tìm hiểu sâu sắc về các vấn đề kinh tế - xã hội đương đại.

Như thường lệ, với các bạn đọc mới, xin mời ghé thăm mục HDSD (hướng dẫn sử dụng) trên đầu trang để tận dụng tốt nhất các tiện ích của Phân Tích Kinh Tế. Đối với quý độc giả lâu năm, cảm ơn các bạn đã luôn đồng hành và tin tưởng chúng tôi suốt hành trình đã qua.

Chúng tôi tin rằng con đường tri thức sẽ luôn gắn kết mỗi chúng ta, dù có ở nơi đâu.

Trân trọng,

Nhóm Phân Tích Kinh Tế.

Dịch tự động là tên gọi của điều gì?

DỊCH TỰ ĐỘNG LÀ TÊN GỌI CỦA ĐIỀU GÌ?

Tác giả: Caroline Rossi^[*]

Từ khi các hệ thống dịch tự động gọi là “neuronale” (dựa trên mạng nơ-ron) xuất hiện vào mùa thu năm 2016, dựa trên các kỹ thuật có nguồn gốc từ việc nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo, viễn cảnh đưa máy tự động phục vụ người dịch đặt ra nhiều thắc mắc. Nhưng “trí tuệ này”, ta đã hình thành nó như thế nào?

“Tôi nghĩ chỉ riêng Sarkozy thôi thì không thể làm bạn chán nản. Vậy, điều làm bạn chán nản là thứ mà cái tên Sarkozy đại diện. Đó mới là điều khiến chúng ta ghi nhớ: sự xuất hiện của cái mang tên Sarkozy, bạn cảm nhận sự xuất hiện ấy như một cú đánh từ thứ đó, cái thứ có lẽ là bẩn thỉu mà cậu bé Sarkozy chỉ là kẻ phục vụ của nó.” Alain Badiou, De quoi Sarkozy est-il le nom? - Sarkozy là tên gọi của điều gì? - Lignes, 2007

Điều gì làm cho những người dịch chán nản? Để trả lời câu hỏi than ôi rất thời sự này, chuyên mục ngôn ngữ “Johnson” (la chronique linguistique “Johnson”) công bố ngày 27 tháng năm vừa qua (2017) trên tuần báo Anh The Economist nhận diện hai loại áp lực: một áp lực vật chất liên quan đến cạnh tranh quốc tế kéo theo một sự hạ thấp quan trọng các giá biểu, và một áp lực bổ sung xuất phát từ việc sử dụng từ nay được phổ quát hoá các công cụ dịch tự động ngày càng hoàn thiện, có khả năng thu hẹp công việc của người dịch vào việc trau chuốt nhanh chóng những văn bản mà người dịch này không viết ra. Nhưng có phải dịch tự động thực sự tạo nên một sự tìm kiếm về công nghệ mà không có mối liên quan với loại áp lực thứ nhất không?

Khi các nhà nghiên cứu hỏi những người dịch, những người này sẵn sàng nêu ra những “va chạm về nhận thức” liên quan đến sự phân đoạn thái quá các văn bản^[1] do công việc gây ra trong một môi trường dịch thuật có sự trợ giúp của máy tính (TAO). Để hiểu rõ hơn điều ấy có nghĩa gì, hiện nay có hai loại tiếp cận được ưu tiên. Một mặt, các cách tiếp cận nhận thức và tiện dụng vốn xem người dịch là trung tâm của các mối quan tâm. Những cách tiếp cận này tìm cách hiểu được những hậu quả của những cách thực hành mới ảnh hưởng đến việc dịch gọi là thực dụng (không mang tính văn chương) và tìm cách phân tích tất cả các nhân tố có ảnh hưởng đến công việc, đến sự thoải mái và bản sắc của những người dịch^[2]. Mặt khác, những cách tiếp cận dân tộc học chú tâm mô tả nhận thức và trải nghiệm chủ quan của những người dịch.

Tóm lại, những nhà nghiên cứu quan tâm đến những vấn đề này cho chúng ta biết rằng nếu từ nay việc sử dụng phổ biến những bộ nhớ về dịch thuật (cơ sở dữ liệu giúp lưu giữ trong trí nhớ những nội dung dịch thuật đã được thực hiện và nêu chúng trở lại khi ta gặp những đoạn văn tương tự) và sự tích hợp thông dụng của dịch tự động vào thiết bị làm việc của người dịch cho phép họ làm việc nhanh hơn và bảo đảm sự nhất quán về thuật ngữ và hành văn của văn bản dịch, những người dịch coi những yếu tố này như những nguồn gây thất vọng, vì việc sử dụng chúng hầu như luôn luôn gắn với những đòi hỏi về năng suất ngày càng tăng.

Có nên ngạc nhiên về những kết quả mâu thuẫn này không? Làm thế nào để giải thích trong một bối cảnh mà những tiến bộ công nghệ vô cùng nhanh, viễn cảnh đặt máy tự động phục vụ người dịch dường như vẫn còn xa vời? Câu hỏi được đặt ra một cách đặc biệt cấp thiết từ mùa thu năm 2016 với sự xuất hiện của những hệ thống dịch tự động mới gọi là “dựa trên mạng nơ-ron”, dựa trên những kỹ thuật có nguồn gốc từ nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo.

Sơ đồ của công việc dịch với sự trợ giúp của máy tính

Vĩnh biệt nước Mỹ? Vài suy nghĩ quanh một bức tranh

VĨNH BIỆT NƯỚC MỸ? VÀI SUY NGHĨ QUANH MỘT BỨC TRANH

Đỗ Tuyết Khanh

Biếm hoạ “Adieu l’Amérique?” của Chappatte trên báo Thuỵ Sĩ Le Temps đăng từ ngày 9.11.2024.

Bức tranh không lời nhưng nói lên đầy đủ cái sốc và tâm trạng của rất nhiều người sau ngày bầu cử tổng thống ở Hoa Kỳ vừa qua.

Tượng Nữ thần Tự Do, một trong những hình tượng tiêu biểu và đáng kính nhất của nước Mỹ bị thắt cổ bằng chiếc cà-vạt đỏ như máu và dài quá khổ, thường được chế giễu như thể hiện cái machisme trắng trợn của vị tân tổng thống. Lăn lóc dưới đất một bên là ngọn đuốc vốn được nữ thần giương cao, tượng trưng cho ánh sáng soi sáng thế giới và dẫn dắt đến tự do, chào đón người di dân đến xứ sở của tự do và dân chủ. Lửa của ngọn đuốc đã tắt, những giá trị cơ bản của nước Mỹ đã tan ra mây khói. Phía bên kia là tấm bảng trước nằm trong tay nữ thần, ghi ngày tháng của bản Tuyên ngôn độc lập nước Hoa Kỳ, văn kiện nền tảng của quốc gia.

Thông điệp quá rõ ràng: Nước Mỹ thường được xem và tự hào là biểu tượng của tự do và dân chủ đang bước vào một thời kỳ đen tối khi dối trá và phản đạo lý, bất chấp luật pháp, hiến pháp lên ngôi, tham lam quyền lực và của cải là động cơ duy nhất để chiếm lấy vị trí tối thượng trên chính trường. Cứ nhớ đến 4 năm nhiệm kỳ đầu tiên của người sắp trở lại Toà Nhà trắng thì viễn tượng của 4 năm sắp tới có thể còn u ám và não nề hơn bức tranh này, cho nước Mỹ vả cả thế giới.

BRICS, châu Á và vấn đề đồng đô la

BRICS, CHÂU Á VÀ VẤN ĐỀ ĐỒNG ĐÔ LA

Hubert Testard

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và người đồng cấp Nga Vladimir Putin trong hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Kazan, Nga, ngày 22 tháng 10 năm 2024. (Nguồn: HGT)

Hội nghị thượng đỉnh BRICS vừa diễn ra ở Kazan đánh dấu một bước ngoặt. Tổ chức này đang trong giai đoạn mở rộng nhanh chóng và có tham vọng từ nay sẽ bàn bạc tất cả các vấn đề quốc tế lớn. Các nước châu Á đóng vai trò quan trọng cho tương lai của BRICS. Không có dự án mang tính cơ cấu nào – đặc biệt là tiến trình phi đô la hóa – có thể được thực hiện ngoài sự lãnh đạo của Trung Quốc và dần dần là của Ấn Độ.

***

Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 16 diễn ra tại Kazan từ ngày 22 đến 24/10, quy tụ năm thành viên sáng lập của tổ chức (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi), năm thành viên mới gia nhập kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2024 (Iran, Ai Cập, Ả Rập Saudi, Ethiopia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất), và 25 quốc gia khác cũng như một số đại diện của các tổ chức quốc tế, với sự tham gia đáng chú ý của Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres.

'Liệu học bằng này ra trường có việc làm không?' là câu hỏi sai. Đây mới là điều bạn nên hỏi

'LIỆU HỌC BẰNG NÀY RA TRƯỜNG CÓ VIỆC LÀM KHÔNG?' LÀ CÂU HỎI SAI. ĐÂY MỚI LÀ ĐIỀU BẠN NÊN HỎI

Good Free Photos/Unsplash, CC BY

Thời gian này là mùa tham quan trường đại học và đưa ra các quyết định học tập cho học sinh lớp 12.

Là một học giả, câu hỏi mà tôi nhận được nhiều nhất từ học sinh và phụ huynh là “bằng cấp này có giúp tôi có việc làm không?”.

Chuyện này rất dễ hiểu. Tuy nhiên, đây không hẳn là câu hỏi đúng khi những người trẻ cân nhắc xem khóa học nào phù hợp nhất với mình.

Chỉ chú tâm vào triển vọng công việc trước mắt (“bằng cấp đồng nghĩa với việc làm”) có thể giới hạn sự hiểu biết về những gì các khóa học đại học thực sự mang lại.

Muốn chống lại bất bình đẳng giới? Một đánh giá dữ liệu từ 118 quốc gia cho thấy viện trợ phát triển có hiệu quả

MUỐN CHỐNG LẠI BẤT BÌNH ĐẲNG GIỚI? MỘT ĐÁNH GIÁ DỮ LIỆU TỪ 118 QUỐC GIA CHO THẤY VIỆN TRỢ PHÁT TRIỂN CÓ HIỆU QUẢ

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng viện trợ có những tác động đặc biệt mạnh mẽ ở Tanzania. Wilpunt/E+ qua Getty Images

Bất bình đẳng giới không chỉ là bất công — mà còn là gánh nặng lâu dài của nền kinh tế thế giới. Một phân tích cho thấy việc trao cho phụ nữ những cơ hội kinh tế giống như nam giới sẽ giúp tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu tăng thêm khoảng 12 nghìn tỷ đô la Mỹ trước năm 2025. Đó là mức tăng trưởng 11%.

Mối liên hệ giữa việc trao quyền cho phụ nữ và sự tăng trưởng kinh tế đã được xác lập rõ ràng. Khi phụ nữ được trao quyền về kinh tế, họ đầu tư nhiều hơn cho gia đình của họ, tạo ra một chu kỳ của những kết quả tích cực trải dài qua nhiều thế hệ. Sự tham gia của phụ nữ vào lực lượng lao động dẫn đến năng suất cao hơn và mang lại các góc nhìn đa chiều giúp tăng cường khả năng ra quyết định và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Nhận ra những lợi ích này, các chính phủ và các tổ chức phi chính phủ ngày càng hướng viện trợ - nguồn vốn cấp cho các nước đang phát triển để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - vào việc thúc đẩy sự trao quyền cho phụ nữ.

Là một nhà kinh tế nghiên cứu về phát triển, tôi muốn biết: Liệu tất cả số tiền đó có thực sự tạo nên sự khác biệt không? Vậy nên, trong một nghiên cứu gần đây, các đồng nghiệp của tôi và tôi đã phân tích tác động của viện trợ có-liên-quan-đến-giới đến bất bình đẳng giới bằng cách sử dụng dữ liệu từ 118 quốc gia trong khoảng thời gian 13 năm, từ năm 2009 đến năm 2022.

Những phát hiện của chúng tôi là đáng khích lệ: Viện trợ có-liên-quan-đến-giới đã làm giảm bất bình đẳng ở hầu hết các quốc gia mà chúng tôi nghiên cứu.

Có phải tất cả các hình ảnh đều giả mạo? Trí tuệ nhân tạo thời ngờ vực lan rộng

Top of Form

CÓ PHẢI TẤT CẢ CÁC HÌNH ẢNH ĐỀU GIẢ MẠO? TRÍ TUỆ NHÂN TẠO THỜI NGỜ VỰC LAN RỘNG

Góc nhìn thời sự – Sức mạnh của trí tuệ nhân tạo

Trong vòng vài tháng, trí tuệ nhân tạo đã xoá đi một sự phân biệt: không thể biết được một hình ảnh là “thật” hay “giả”. Điều này đã không làm cho chúng ta ngu hơn hay cả tin hơn nhưng làm chúng ta hoài nghi hơn một cách không tưởng tượng nỗi.

Khi nhiếp ảnh không còn là chứng cứ của cái thực, mỗi hình ảnh trở thành một đối tượng ngờ vực và đặt ra cho chúng ta một câu hỏi gây chóng mặt: phải đưa ra cái gì để được tin?

Tác giả: Raphaël Doan

Samuel van Hoogstraten, «Nature morte en trompe-l'œil» - Ảo giác tĩnh vật -, 1664, musée de Dordrecht

Vào thế kỷ XVII đã có một cuộc tranh cãi về nghệ thuật được biết đến với cái tên: tranh cãi về màu sắc. Cuộc tranh cãi này đối chọi, trong hội hoạ, giữa những người bảo vệ hình vẽ và những người bảo vệ màu sắc; giữa những người mà đối với họ hình dáng và đường nét vẽ ra là yếu tố chính của một bức tranh, và những người chỉ quyết tuân theo những cảm nhận do màu sắc gợi ra.

Về một vài khía cạnh, tổng hợp hình ảnh do trí tuệ nhân tạo đưa chúng ta trở lại với sự phân biệt xưa cũ này về hội hoạ. Từ lâu chúng ta đã chấp nhận là các hình ảnh được sửa đổi qua các màng lọc màu sắc. Hầu hết các hình ảnh được chụp chuyên nghiệp đều được trau chuốt lại theo cách này, để thay đổi độ phơi sáng, độ bão hoà, độ sáng, những đường cong của bóng tối. Instagram đã phổ biến cách làm này bằng cách áp dụng dễ dàng các màng lọc chỉnh sửa cho các hình ảnh cá nhân. Đó là một sự thay đổi hình ảnh sâu sắc, bối cảnh và ngay cả ý nghĩa của hình ảnh có thể thay đổi hoàn toàn qua sự biến đổi màu sắc. Tuy nhiên, hiếm khi thấy sự dối trá ở đó. Cùng lắm thì người ta nói những tấm hình được sửa đổi trên Intagram là được trang điểm hơi quá; người ta sẽ không đến nỗi nói rằng một tấm hình được sửa đổi như vậy có thể tạo nên một tin giả (fake news).

Trí tuệ, Trí năng, Trí khôn và AI

TRÍ TUỆ, TRÍ NĂNG, TRÍ KHÔN VÀ AI

Hà Dương Tuấn

1. “Trí năng nhân tạo” hay “trí tuệ nhân tạo”, thiểu số thua đa số^(*)

Thời gian khoảng hơn chục năm, cỡ trước và sau đầu thế kỷ 21, tác giả bài này hay về VN làm xêmina để thông tin về tin học và viễn thông trên thế giới, và bàn luận với các đồng nghiệp VN để cùng tìm hiểu về AI (tuy AI chưa nổi đình đám như hiện nay).

Khi đó từ ngữ mà tôi đã đề nghị để dịch thuật ngữ “Artificial Intelligence, AI” là “trí năng nhân tạo”, vì “tuệ năng” thì theo tôi chưa ai thấy cái máy nào có cả (bây giờ vẫn thế), còn từ kép “trí năng” nói về chức năng (hay/và năng lực) hiểu biết và suy luận. Tôi cho rằng máy có được cái “trí” như thế của con người đã là ghê gớm lắm rồi, còn “tuệ” thì không. Nhưng rất tiếc là lúc ấy, ý kiến này không được phần đông các đồng nghiệp tin học ở VN và các chuyên gia tin học Việt kiều (mà tôi quen) trên thế giới đồng ý. Rồi cách dùng từ ngữ “trí tuệ nhân tạo” này từ lâu đã đi vào truyền thông.

Thôi thì chẻ làm đôi, trong thời buổi toàn cầu hoá này xin đề nghị viết khắp nơi ký hiệu độc nhất “AI”, để nói về những nghiên cứu và những hệ AI sản phẩm nghiên cứu, cùng các ứng dụng của chúng, cho nó vừa gọn vừa lành. Một giải pháp khác thường được dùng trong các từ điển là đăng tải và giải thích hai ý nghĩa khác nhau của thuật ngữ “trí tuệ”, nhưng việc bổ sung từ điển dĩ nhiên ngoài tầm tay của tôi.