7 CÁCH MÀ GIẢI VÔ ĐỊCH BÓNG ĐÁ NỮ THẾ
GIỚI CÓ THỂ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGÀNH THỂ THAO NỮ MÃI MÃI
 |
| Darren England/AAP |
Vậy là xong. Giải vô địch bóng đá nữ thế giới 2023, lần đầu tiên được tổ chức tại Úc và New Zealand, đã kết thúc vào tối Chủ Nhật khi Tây Ban Nha đánh bại Anh 1-0 trong trận chung kết, sau khi Matildas (biệt danh của đội tuyển Úc – ND) thua 2-0 trước Thụy Điển vào hôm thứ Bảy và giành được vị trí thứ tư, kết quả tốt nhất từ trước đến nay của họ.
Ngoài kết quả mang tính lịch sử này, Matildas còn chiếm
được cảm tình của cả một quốc gia. Họ đã phá vỡ các kỷ lục phát trực tuyến
trên truyền hình, với trận bán kết gặp Anh đã trở thành chương trình được xem nhiều nhất kể từ khi phương pháp xếp hạng hiện tại được thiết
lập vào năm 2001.
Không khí tưng bừng tràn ngập các điểm xem trực tiếp,
quán rượu và nhà riêng trên khắp đất nước. Thậm chí một video lan truyền với
tốc độ chóng mặt còn ghi lại cảnh một chuyến bay chở đầy du khách quốc tế đang chỉnh kênh để xem loạt sút luân
lưu của Matildas với Pháp.
Giải vô địch bóng đá nữ thế giới cũng đã mang lại khoảng 7,6 tỷ đô la Úc cho nền kinh tế Úc.
Nhờ vô số minh chứng như thế này, chúng ta không chỉ
được trải nghiệm một khoảnh khắc thể thao tuyệt vời mà còn là một khoảnh khắc
văn hóa tuyệt vời.
Nhưng, như bất kỳ ai tham gia và quan tâm bóng đá nữ đều
biết, Giải vô địch bóng đá nữ thế giới cần nhiều hơn là một lễ hội bóng đá kéo
dài bốn tuần.
Giải đấu cần tạo tác động lên cách đối xử và đầu tư vào thể thao dành cho nữ giới, gồm cả những hạng mục “khủng” sau đây.
1. Ăn mừng và mở rộng sự chuyển dịch văn hóa
“Hiệu ứng Thế vận hội Olympic” thường ghi nhận sự tăng cường mức độ phủ sóng của
các môn thể thao nữ trong thời gian diễn ra Thế vận hội, khi người ta cổ vũ cho
đội tuyển quốc gia của mình thay vì các đội nam hay nữ thông thường.
Nhưng World Cup nữ đã tạo ra một điều phi thường: phụ
nữ truyền cảm hứng cho các bé gái, phụ nữ, bé trai và đàn ông bằng những chiến
công vốn đồng thời đưa giới tính trở thành tâm điểm và truyền cảm hứng cho sự
thay đổi thái độ xung quanh những kỹ năng, năng lực và giá trị của phụ nữ và trẻ
em gái.
Việc khuyến khích và duy trì sự chuyển dịch văn hóa
này sẽ mang tính thay đổi cuộc chơi, nếu không nói là còn hơn cả thế.
Đối với những người mới, việc này sẽ đảm bảo các cô
gái trẻ có thần tượng để noi theo – điều mà những cầu thủ bóng đá nữ vĩ đại như
Marta của Brazil đã lỡ mất.
Chúng ta phải củng cố một sự dịch chuyển như thế bằng
chính sách tốt và đầu tư để thúc đẩy sự bao trùm rộng hơn. Điều này nên có
tác động vượt ra ngoài lĩnh vực thể thao, bao gồm cả mở rộng để cải thiện sự hiện
diện của phụ nữ trong các hội đồng quản trị.
2. Biết rằng không một sự kiện đơn lẻ nào có thể sửa
chữa mọi thứ
Khi nói về AFLW [AFL
Women's – giải bóng bầu dục nữ chuyên nghiệp
tại Úc – ND], bằng quan điểm có thể áp dụng tương đương cho
bóng đá, nhà báo thể thao Neroli Meadows lưu ý rằng một ngày nào đó, khái niệm phụ nữ
không thể chơi bóng đá, hoặc
việc phụ nữ chơi bóng đá được coi là một điều khác thường, sẽ là một khái niệm
xa lạ tựa như việc phụ nữ không được bỏ phiếu.
Giải vô địch bóng đá nữ thế giới 2023 ít nhất cũng đã tiến
được phần nào trên con đường hướng đến sự bình thường hóa đó.
Nhưng nhất thiết không được làm quá về những gì mà đội
bóng và giải đấu đã mang lại. Không một sự kiện thể thao đơn lẻ nào có thể giải quyết gọn gàng tất cả các vấn đề
bình đẳng giới (trước đây
chúng tôi đã từng nghe kiểu nói lạc quan và phóng đại về thể thao cho nữ giới và khả năng thúc đẩy bình đẳng giới của chúng thế này).
Vì vậy, dù rất cần ăn mừng các thắng lợi này nhưng điều
quan trọng không kém là nhận ra rằng giải đấu không phải là chung kết mà là một
bước quan trọng tiếp theo.
3. Sử dụng dữ liệu để căn chỉnh giá trị theo đầu tư
Cho đến gần đây, sự thiếu đầu tư vào bóng đá nữ và thất
bại trong việc phát sóng các trận đấu khiến dữ liệu thu được chỉ cho ta biết
bóng đá nữ thiếu gì.
Việc thiếu dữ liệu đó cũng là lý do tại sao các đài truyền hình có
thể trả giá thấp cho FIFA lúc
FIFA cố gắng bán bản quyền phát sóng Giải vô địch bóng đá nữ thế giới
2023. Đó cũng là lý do tại sao Channel 7 có thể đảm bảo quyền chiếu 15 trận
đấu chỉ với 4–5 triệu đô la Úc (nên được mô tả là “thỏa thuận của thế kỷ”).
Đó cũng là lý do tại sao bóng đá nữ không được coi là
đủ quan trọng để được đảm bảo bằng luật anti-siphoning, luật này (của Úc) tạo điều kiện cho các sự kiện mang
tầm vóc quốc gia được phát sóng miễn phí trên truyền hình để đảm bảo khả năng
tiếp cận tối đa.
Không thể để chuyện này lặp lại lần nữa. Dữ liệu
về lượng người xem đáng kinh ngạc và doanh thu bán vé kỷ lục phải được tận dụng
cho các khả năng thay đổi bình đẳng giới và thương mại thực sự.
4. Đầu tư vào nghiên cứu và thiết bị chuyên biệt theo giới
Hàng loạt chấn thương dây chằng chéo trước (anterior
cruciate ligament – ACL) đã dập tắt giấc mơ thi đấu của một số cầu thủ bóng đá nữ hàng đầu
thế giới.
Một nghiên cứu thường được trích dẫn xác nhận phụ nữ
có khả năng bị chấn thương dây chằng chéo trước cao gấp 8 lần so với nam giới. Nhưng vẫn còn rất ít nghiên cứu dành riêng cho phụ nữ
về các nguyên nhân gây chấn thương dây chằng chéo trước, về biện pháp phòng ngừa
lại càng ít hơn nữa. Giải quyết sự thiếu hụt hiển nhiên này là việc cấp bách.
Đây là dấu hiệu của các vấn đề rộng lớn hơn xung quanh nghiên cứu về phụ nữ. Ví dụ, mãi cho đến tuần trước, nghiên cứu đầu tiên trên thế giới về sự hấp thụ của sản phẩm kinh nguyệt sử dụng máu thật, không phải nước muối hoặc nước, mới được công bố.
Nhu cầu phải giải quyết các rào cản khác cũng quan trọng
không kém. Ví dụ, các bộ trang bị không phù hợp góp phần làm tăng tỷ lệ bỏ
học thể thao của trẻ em gái và phụ nữ. Một nghiên cứu của Đại học Victoria đã xác nhận điều mà hầu hết các cô gái và phụ nữ
vốn đã biết: nếu được làm tốt, đồng phục tạo sự thoải mái và tự tin. Nhưng
nếu không tốt, chúng làm người mặc thấy khó chịu, tự ti và có thể khiến các cô
gái không muốn tiếp tục chơi thể thao.
Các cô gái và phụ nữ muốn có sự linh hoạt và tự quyết
trong việc chọn đồng phục, đồng thời lựa chọn quần đùi và áo phông thay vì váy
hoặc đầm. Ngoài ra, chất liệu tối màu thoáng khí giúp che mồ hôi – vì vậy
chúng ta nên loại bỏ quần đùi trắng.
Ngoài các vị trí outfield players [tất cả các cầu thủ trừ
thủ môn – ND], còn một vấn đề rõ rành rành khác cần được giải quyết: các trọng
tài nữ vẫn bị bỏ qua.
Tương tự như vậy, các bộ trang bị cho nữ thủ môn không có hàng để bán tại Giải vô địch bóng đá nữ thế giới lần này, mặc dù
có nhiều ‘màn nỗ lực phòng thủ xuất sắc đầy cảm hứng từ các nữ thủ môn’. Nếu
có điều gì tóm gọn được cái cách mà bóng đá nữ phải đối mặt với trở ngại mà vẫn
vượt trội, thì chính là đây.
5. Bổ nhiệm phụ nữ vào các vị trí cấp cao, nhưng tránh
‘vách thủy tinh’
Huấn luyện viên đội tuyển Anh Sarina Weigman là huấn
luyện viên nữ duy nhất tại vòng bán kết, và phụ nữ còn lâu mới nắm giữ các vị
trí đỉnh cao như chủ tịch FIFA.
Giải đấu này cần mở ra cánh cửa để phụ nữ đưa ra quyết
định cho thể thao nữ.
Đồng thời, cách tiếp cận mà chúng ta thực hiện cần được
đo lường và có tính bền vững. Chúng ta cần tránh xa hiện tượng “vách thủy tinh” [glass cliff] – chỉ tình trạng phụ
nữ chỉ được trao các vị trí cấp cao trong thời kỳ hỗn loạn và những người đàn
ông vốn thường giữ các vai trò đó thì đang rời đi.
Việc thiết lập các chương trình và mạng lưới đào tạo
và cố vấn vững chắc, ổn định là điều bắt buộc.
6. Trả lương đúng cách
Trao một ngày nghỉ lễ nếu Matildas giành chiến thắng trong trận chung
kết là điều tốt và cần thiết. Nhưng vẫn còn thiếu một yếu tố quan trọng đối
với họ, cũng như đối với tất cả các môn thể thao nữ: tiền lương và tiền thưởng
tương xứng với những đóng góp và tài năng của họ.
Đã đạt được mức lương tương đương vào năm 2019 và hiện
đang kiếm được các khoản thanh toán cơ bản và tiền thưởng khi tiến vào vòng loại
trực tiếp, Matildas đang ở vị thế nhỉnh hơn các đồng nghiệp chơi bóng lưới [netball]
ở đội Diamonds. Dù đã vô địch World Cup bóng lưới vào tuần trước nhưng không nhận được xu nào và cũng
không có tiền thưởng cho những nỗ lực của họ.
Đội Diamonds đã vô địch World Cup bóng lưới lần thứ 12.
Tuy nhiên, tiền thưởng cho Giải vô địch bóng đá nữ thế
giới của FIFA, chỉ là phần nhỏ so với tiền thưởng cho đội bóng nam, dù rõ rành
rành nhưng vẫn bị làm lơ bấy lâu. Tổng số tiền thưởng cho giải nữ năm nay
là 110 triệu đô la Mỹ (165 triệu đô la Úc), trong khi tổng tiền thưởng
cho giải nam năm 2022 là 440 triệu đô la Mỹ (688 triệu đô la Úc).
FIFA vốn đã nói suông về việc đạt mức tiền thưởng ngang
hàng trong những năm tới, nhưng hiện tại không có gì có thể ngăn cản điều đó –
đặc biệt là sau doanh thu bán vé kỷ lục lần này.
7. ‘Sửa internet cho đúng’
Theo truyền thống, những đóng góp của phụ nữ thường bị
đánh giá thấp hoặc bị bỏ qua (một hiện tượng được khoa học gọi là “hiệu ứng Matilda”). Điều
này đã xảy ra trên nhiều lĩnh vực, bao gồm cả bóng đá nữ.
Ví dụ, lịch sử thường chứng kiến những kỷ lục
bóng đá như cầu thủ ghi bàn nhiều nhất trong các trận đấu quốc tế được phân bổ sai
cho nam giới. Đây thực ra là tiền đạo người Canada Christine Sinclair với 190
bàn thắng ghi cho đội tuyển quốc gia, chứ không phải Cristiano Ronaldo, người
đã ghi 123 bàn.
Cựu cầu thủ bóng đá quốc tế người New Zealand Rebecca
Sowden đã phát động một chiến dịch “sửa internet cho đúng”, được hỗ trợ bởi phương pháp sửa sai thiên lệch giới
mà Google đã công bố vào tháng 7.
Những nỗ lực như vậy nhằm mục đích đặt phụ nữ vào tâm
điểm cuộc cách mạng văn hóa và thể thao này một cách chính xác, trao cho họ vị
trí thích đáng trong lịch sử.
Tác giả
 |
| Fiona Crawford |
Giảng viên phụ trợ tại Trung tâm Tư pháp, Đại học Công
nghệ Queensland
Tuyên bố công khai
Fiona Crawford đã có kinh nghiệm làm việc xung quanh lĩnh
vực bóng đá trong hơn một thập kỷ, bao gồm cả làm việc cho Liên đoàn bóng đá
Úc/Football Australia trước đó.
Huỳnh
Thị Thanh Trúc dịch
Nguồn: Just
the beginning: 7 ways the Women's World Cup can move the dial on women's sport
forever, The Conversation, Aug 20, 2023.
Bài có liên quan:
