KHÔNG CÒN BỊ GẠT RA BÊN LỀ NỮA, CLAUDIA GOLDIN
NHẬN GIẢI NOBEL KINH TẾ HỌC 2023 NHỜ XEM XÉT LÝ DO TẠI SAO NHỮNG CHÊNH LỆCH LƯƠNG
THEO GIỚI VẪN TỒN TẠI
Đã xuất bản: 8
giờ 11 sáng BST ngày 10 tháng 10 năm 2023
![]() |
Josh Reynolds/AAP |
Sự trùng ngày ngẫu nhiên một cách đáng kinh ngạc, Giáo sư Claudia Goldin của Đại học Harvard xuất bản một bài nghiên cứu đúng hôm thứ Hai có tựa đề Tại sao nữ giới lại thắng. Bài nghiên cứu xâu chuỗi những khoảnh khắc quan trọng về quyền của nữ giới ở Hoa Kỳ từ năm 1905 đến năm 2023.
Vài
giờ sau, bà được trao giải Nobel Kinh tế
2023 “vì đã nâng cao sự am hiểu của đại chúng về những kết quả của việc nữ giới
tham gia vào thị trường lao động”.
Goldin
trở thành người phụ nữ thứ ba nhận được Giải Tưởng niệm Nobel về các Khoa học Kinh
tế và là người phụ nữ đầu tiên nhận được giải này một cách độc lập, không chia sẻ giải với một người đàn ông nào.
Đối với vô số phụ nữ trong kinh tế học và những người ủng hộ bình đẳng giới nói chung, sự công nhận của bà đã bổ sung thêm những dấu mốc mà bà đã ghi lại trong công trình của mình.
![]() |
©Johan Jarnestad/Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển |
- tác động mạnh mẽ của thuốc tránh thai
- bãi bỏ các ràng buộc pháp lý đối với lao động nữ đã kết hôn
- dòng chảy phụ nữ vào giáo dục đại học
- sự chuyển dịch sang nền kinh tế dịch vụ.
Khám
phá những lý do khiến những chênh lệch về giới vẫn tồn tại, Goldin đã xem xét kỹ
lưỡng văn hóa làm việc đương đại để xác định hiện tượng không lành mạnh của “việc
làm hám lương cao”, khi người sử dụng lao động yêu cầu làm việc quá nhiều giờ và
sẵn sàng làm việc 24/7.
Điều
này tạo ra sự tách biệt giới (gender divide) do đa số nữ giới chịu sự bất lợi với
vai trò chăm sóc gia đình, không đáp ứng được những kỳ vọng quá cao của chủ lao
động.
Một
bài học thực tiễn rút ra từ nghiên cứu của Goldin là những chênh lệch về giới trong
những kết quả kinh tế không thể chỉ đơn thuần là do “những lựa chọn” hay “các ưu
tiên” của nữ giới.
Cách
lý giải toàn diện của bà về trải nghiệm của nữ giới cho thấy những chênh lệch về
giới này phát sinh từ sự tương tác qua lại của các nhân tố rộng hơn; trong số đó,
các chuẩn mực xã hội, những đột phá công nghệ, các cấu trúc định chế và các khung
chính sách (policy settings) thúc đẩy hoặc kéo lực lượng lao động nữ tham gia theo
những hướng khác nhau.
Tại sao giải Nobel của Goldin lại quan trọng
Những
thấu nhận này rất quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách, vì chúng chỉ
ra sự cần thiết phải cải thiện các hệ thống và những văn hóa, thay vì đặt trách
nhiệm lên từng người phụ nữ để thay đổi hành vi của họ.
Sự
công nhận này cũng là một sự xác chứng đối với phong
cách nghiên cứu của Goldin.
Giải
Nobel
Kinh tế học thường không được trao cho việc tạo ra kiến thức
mới mà thay vào đó ưu tiên các phương pháp lý thuyết và khái niệm mới.
Goldin
đóng góp cả những thấu nhận mới và các phương pháp đổi mới thông qua phong cách
điều tra của mình, trong đó bà tìm hiểu các văn khố sử liệu và chú ý đến các câu
chuyện cá nhân về những người phụ nữ để hiểu dữ liệu.
Những
trải nghiệm sống và các câu chuyện cá nhân thường bị loại ra khỏi khoa học. Công
trình của Goldin khẳng định rằng kinh tế học – với tư cách là một khoa học xã hội
– cần đến chúng.
Nó cũng quan trọng đối với chính kinh tế
học
Nghiên
cứu của Goldin có những hệ quả quan trọng trong việc giải quyết vấn đề bình đẳng
giới trong giới kinh tế học.
Kinh
tế học có chiều dài lịch sử lâu đời với tư cách là một ngành do nam giới thống trị.
Bất
chấp những cải thiện trong những năm gần đây, nữ giới vẫn ít được đại diện trong
kinh tế học và ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thiên kiến giới
vẫn tồn tại.
Các câu hỏi nghiên cứu mà Goldin dành tâm huyết cho sự nghiệp của mình là những chủ đề từ lâu đã bị gạt ra bên lề trong kinh tế học dòng chính, bị nhiều người trong ngành gán cho là những chủ đề “quan tâm đặc biệt” không nên xem là nghiêm túc.
![]() |
Nhà xuất bản Đại học Princeton 2021 |
Trong
bài tổng quan
trước đây của tôi về cuốn sách Sự nghiệp và Gia đình: Hành trình dài thế kỷ
của nữ giới hướng tới sự công bằng của Goldin,
tôi phản ánh về tầm quan trọng của vai trò tiên phong của Goldin đối với các nhà
nghiên cứu về bình đẳng giới như tôi:
“Là
một kinh tế gia cũng nghiên cứu các vấn đề bình đẳng giới – và cũng có động cơ tương
tự là muốn hiểu rõ hơn lý do tại sao chúng ta thấy những khác biệt về giới (gender
disparities) rõ rệt như vậy trong nền kinh tế của chúng ta – tôi thấy mình thường
xuyên phải đối mặt với những cáo buộc rằng nghiên cứu của tôi được thúc đẩy một
cách chủ quan bởi một chương trình nghị sự mang tính tư tưởng hệ; những cáo buộc
được thiết kế để bôi nhọ giá trị của nghiên cứu và đặt câu hỏi về liêm chính trong
nghiên cứu của tôi.”
“Tôi
biết rằng các nhà nghiên cứu khác trong lĩnh vực bình đẳng giới, đặc biệt là nữ
giới, cũng gặp phải những bài xích về tính chuyên nghiệp của họ.”
“Những
nghiên cứu và thấu nhận phong phú mà Goldin đã đóng góp cho kinh tế học trong suốt
sự nghiệp của mình – được cho là xứng đáng được công nhận với giải Nobel – khẳng
định rằng dòng công trình này là quan
trọng.”
Đóng
góp của Goldin còn vượt xa các bài nghiên cứu học thuật của bà.
Với
vai trò là Chủ tịch Hội Kinh tế Mỹ vào năm 2013, Goldin đã đưa ra các sáng kiến
để
hiểu đầy đủ hơn về số lượng phụ nữ thấp trong kinh tế học và ủng hộ nhiều hơn nữa
để họ tham gia và tiếp tục hoạt động trong lĩnh vực này.
Bà
không chỉ đơn thuần nghiên cứu về bất bình đẳng giới từ xa - mà bà còn nhận ra nó
chiếm ưu thế ở đâu trong ngành của chính mình và (như được kỳ vọng ở một kinh tế
gia) đã hành động dựa trên bằng chứng để giải quyết nó.
Mặc
dù chúng ta vẫn chưa đạt được bình đẳng giới nhưng việc trao giải Nobel cho một
nữ kinh tế gia vì đã cống hiến sự nghiệp của mình để hiểu về tình trạng bất bình
đẳng giới - và góp phần giải quyết nó - được coi là một thắng lợi dành cho nữ giới
trong kinh tế học.
Các
từ khóa: Chênh lệch lương theo giới,
Nữ giới trong Kinh tế học,
Giải Nobel 2023
THÔNG
TIN VỀ TÁC GIẢ
![]() |
Leonora Risse |
Giảng
viên cao cấp về Kinh tế học, Đại học RMIT
Tuyên bố
công khai
Tác
giả đã có thời gian làm việc tại Đại học Harvard với tư cách là Nghiên cứu viên
của Trường Chính phủ Kennedy.
Nguyễn Thị Linh Giang
dịch
Nguyễn Việt Anh
hiệu đính
Nguồn:
Sidelined no longer,
Claudia Goldin wins the 2023 Nobel Prize in Economics for examining why gender pay
gaps persist, The Conversation, Oct 10, 2023.
Xem trên PTKT các bài liên quan trong nhãn Bất bình đẳng giới
