ĐỐI MẶT VỚI TRUNG QUỐC, EU VÀ NATO THÔI THÚC JOE BIDEN KHÔI PHỤC MỐI QUAN HỆ XUYÊN ĐẠI TÂY DƯƠNG
Nữ Thủ tướng Đức Angela Merkel tiếp Joe
Biden, khi đó là Phó Tổng thống Hoa Kỳ, tại Munich vào ngày 7 tháng 2 năm 2015.
(Nguồn: Time)
Gần như cùng lúc, Liên minh châu Âu (EU) và NATO đã có những lời kêu gọi thúc giục chính quyền tương lai của Joe Biden để hàn gắn lại mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, vốn bị rạn nứt dưới thời Tổng thống Donald Trump sắp mãn nhiệm. Một trong những mục tiêu là: chung sức trở lại để đối phó tốt hơn với sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc.
Trong một báo cáo được Ủy ban châu Âu chuẩn bị vào cuối tháng 11, Brussels kêu gọi Washington nắm bắt “cơ hội của một thế hệ” để xây dựng một liên minh toàn cầu mới với châu Âu nhằm đối phó với “thách thức chiến lược” do Trung Quốc đặt ra. Trong tài liệu này, được tờ Financial Times đưa tin, Ủy ban châu Âu đề xuất với chính quyền của Tổng thống đắc cử Joe Biden, người sẽ nắm quyền lãnh đạo Hoa Kỳ vào ngày 20 tháng 1 tới, làm “hồi sinh” mối quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương và nhấn mạnh đến sự cần thiết của “đổi mới” cho liên minh của một thế giới dân chủ khi đối mặt với các chế độ chuyên chế, đặc biệt trong số đó là Trung Quốc.
Báo cáo này, do Ủy ban châu Âu và các đại diện chính của EU về đối ngoại chuẩn bị, sẽ được đệ trình để lãnh đạo các nước thành viên thông qua tại hội nghị thượng đỉnh châu Âu vào thứ Năm ngày 10 và thứ Sáu ngày 11 tháng 12 này. Báo cáo gợi ý sử dụng việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh Âu-Mỹ trong sáu tháng đầu năm 2021 để khởi động một “lịch trình xuyên Đại Tây Dương mới”.
“Là những xã hội dân chủ và nền kinh tế thị trường, Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ thống nhất về thách thức chiến lược đối với sự trỗi dậy của Trung Quốc trên trường quốc tế, mặc dù chúng ta không phải lúc nào cũng thống nhất về cách thức tốt nhất để giải quyết thách thức đó”, tài liệu này nhấn mạnh.
CHỦ NGHĨA CHUYÊN CHẾ VÀ NHỮNG THAM VỌNG VỀ LÃNH THỔ
Gần như cùng lúc đó, NATO đã công bố một báo cáo có tiêu đề là “NATO 2030”, trong đó các nước thành viên đã đưa ra lời kêu gọi thúc giục Hoa Kỳ để làm hồi sinh tổ chức này trước mối đe dọa quân sự ngày càng tăng từ Trung Quốc. Trong phần kết luận, một nhóm cố vấn độc lập, do Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg ủy nhiệm, đang nghiên cứu những cách thức dẫn đến một liên minh xuyên Đại Tây Dương mạnh mẽ hơn.
“Quy mô quyền lực và ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc đặt ra những thách thức nghiêm trọng đối với các xã hội mở và dân chủ, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đó [Trung Quốc] đang hướng tới một chủ nghĩa chuyên chế và tham vọng về lãnh thổ mạnh mẽ hơn”, báo cáo của NATO giải thích.
Như để ủng hộ các tuyên bố nói trên, Bộ trưởng Ngoại giao Đức Heiko Maas, vào hôm 3 tháng 12, đã cho biết sự trổi dậy của Trung Quốc như một cường quốc quân sự toàn cầu nên là một phần các cuộc thảo luận của NATO về việc cải tổ định chế này.
NƯỚC MỸ “SẴN SÀNG LÃNH ĐẠO THẾ GIỚI” MỘT LẦN NỮA
Với những nhận định được đưa ra đó, Joe Biden sẽ đáp trả như thế nào sau nhiệm kỳ tổng thống bốn năm của Trump? Bốn năm đó đã chứng kiến mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương bị phá vỡ dần dần, trước sự hài lòng lớn nhất của chế độ Bắc Kinh. Tận dụng cơ hội đó, Trung Quốc đã tăng cường sự hiện diện của họ trong các định chế quốc tế lớn.
 |
| Antony Blinken (1962-) |
Nhưng mọi thứ chỉ ra rằng
Joe Biden và đội ngũ của ông, từ ngày 20 tháng 1, sẽ định hướng lại chính sách
của họ về một nước Hoa Kỳ quay trở lại trên trường quốc tế và củng cố lại liên
minh xuyên Đại Tây Dương. “Nước Mỹ đã quay trở lại”, tổng thống đắc cử đã
tuyên bố vào ngày 25 tháng 11. Đội ngũ mới mà ông đã hình thành “sẽ đảm bảo
an ninh cho đất nước và người dân của chúng ta. Đó là một đội ngũ phản ánh thực
tế rằng nước Mỹ đã quay trở lại, sẵn sàng lãnh đạo thế giới, chứ không phải là
rút lui. Một lần nữa, ở cương vị đứng đầu, chúng ta sẽ sẵn sàng đối đầu với kẻ
thù và không ruồng bỏ đồng minh của mình,” ông nói thêm.
 |
| Jim Risch (1943-) |
Là một chuyên gia về các mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, Antony Blinken rất gắn bó với chủ nghĩa đa phương, và các “giá trị” của nước Mỹ. Vì vậy, ông tin rằng chính sách ngoại giao của Mỹ có nhiệm vụ thúc đẩy nền dân chủ và bảo vệ nhân quyền ở mọi nơi trên thế giới.
CHỐNG TRUNG QUỐC Ở THÁI BÌNH DƯƠNG VÀ CHÂU PHI
Đã có nhiều tiếng nói đang nhân lên trên đất Mỹ, kể cả trong đảng Cộng hòa, ủng hộ việc củng cố liên minh xuyên Đại Tây Dương chống lại Trung Quốc. Đây là cách mà Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Jim Risch, thuộc Đảng Cộng hòa, đã phổ biến trong một báo cáo, vào đầu tháng 12, nhấn mạnh đến sự cần thiết của một sự hợp tác tốt hơn giữa Hoa Kỳ và châu Âu, và “càng quan trọng hơn nữa” ở Thái Bình Dương và ở châu Phi để chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở hai khu vực này.
Pierre-Antoine Donnet (1953-) 
Vì vậy, chế độ Trung Quốc có lý do để quan ngại. Điều này đã không ngăn người đứng đầu bộ ngoại giao và là cố vấn Nhà nước Trung Quốc Vương Nghị [Wang Yi] đưa ra lời kêu gọi vào hôm thứ Hai, ngày 7 tháng 12 về việc cải thiện các mối quan hệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu trên hành tinh, vốn không ngừng xấu đi kể từ năm 2018: “Dựa trên lợi ích chung cho hai dân tộc và hai nước chúng ta, chúng ta cần tìm cách nối lại đối thoại và quay trở lại đúng hướng để xây dựng lại niềm tin.”
Pierre-Antoine Donnet, cựu nhà báo của hãng AFP, là tác giả của khoảng 15 cuốn sách viết về Trung Quốc, Nhật Bản, Tây Tạng, Ấn Độ và những thách thức lớn ở châu Á. Vào năm 2020, người cựu phóng viên này đã xuất bản ở Bắc Kinh cuốn “Le leadership mondial en question, L'affrontement entre la Chine et les États-Unis [Lãnh đạo thế giới, Cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ]”, nhà xuất bản Editions de l'Aube.
Huỳnh Thiện Quốc Việt dịch
Nguồn: Face à la Chine, l’UE et l’OTAN exhortent Joe Biden à restaurer le lien transatlantique, Asialyst, ngày 10/12/2020.
