GIẢI THƯỞNG SVERIGES RIKSBANK NĂM 2017 VỀ KHOA HỌC KINH TẾ ĐỂ TƯỞNG NHỚ ALFRED NOBEL
PTKT: Chiều 09.10.2017, Viện hàn lâm khoa học hoàng gia Thuỵ Điển đã công bố người được giải của Ngân hàng Sveriges Riskbank về các khoa học kinh tế để tưởng nhớ Alfred Nobel năm 2017 là Richard Thaler, sinh năm 1945, giáo sư Đại học Chicago, vì “những đóng góp của ông cho kinh tế học hành vi”. Trong thời gian qua, PTKT đã có mươi bài về chủ đề này (xem ở đây) và để tiếp tục loạt bài về kinh tế học hành vi, chúng tôi chọn làm đề từ hai câu Thaler trả lời phỏng vấn qua điện thoại tại cuộc họp báo chiều nay ở Stockholm.
“Tác động quan trọng nhất [của nghiên cứu của tôi] là việc thừa nhận rằng các tác nhân kinh tế là những con người và các mô hình kinh tế phải bao hàm điều này.” (phút 15:10-15:35)“Tôi sẽ cố gắng tiêu nó [số tiền giải thưởng 9 triệu SEK] càng phi (duy) lý càng tốt.” (phút 17:19-18:17)
Adam Smith, Giám đốc Khoa học của Nobel Media phỏng vấn Thaler ngay sau cuộc họp báo của Uỷ ban Nobel
 |
| Richard Thaler (1945-) |
Richard H. Thaler
"Nghiên cứu của chúng tôi đã làm thay đổi rất nhiều hệ thống lương hưu trên khắp thế giới"
Cuộc phỏng vấn qua điện thoại với Richard H. Thaler sau khi công bố giải thưởng Sveriges Riksbank năm 2017 về Khoa học Kinh tế để tưởng nhớ Alfred Nobel. Người phỏng vấn là Adam Smith, Giám đốc Khoa học của Nobel Media. Richard H. Thaler mô tả một số tác động của công trình của ông về kinh tế học hành vi trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại này, được ghi lại ngay sau khi công bố việc trao giải thưởng về Khoa học Kinh tế cho ông. Ông cũng giải thích khái niệm ''cú hích [nudge]”, và mong được trở lại Stockholm một lần nữa với người bạn xưa Daniel Kahneman, người được trao giải thưởng về Khoa học Kinh tế từ năm 2002.
Bản ghi cuộc phỏng vấn
[Richard H. Thaler]: Xin chào
[Adam Smith]: Xin chào, đây là Adam Smith, gọi điện từ trang Nobelprize.org, trang web của giải Nobel ở Stockholm.
[RT]: Vâng.
[AS]: Trước hết, xin chúc mừng ông được trao giải thưởng về Khoa học Kinh tế.
[RT]: Cảm ơn ông.
[AS]: Tôi có thể hỏi làm thế nào ông biết được tin?
[RT]: Nó đánh thức tôi dậy.
[AS]: [Cười]. Một cách rất hay để được đánh thức.
[RT]: Vâng. Thật là điều tốt khi thấy Thụy Điển trên điện thoại di động của mình.
[AS]: Dĩ nhiên rồi. Mọi người có lẽ sẽ biết ông rõ nhất qua cuốn sách của ông Nudge [Cú hích], được xuất bản gần một thập kỷ trước. Đối với những người không biết, xin ông có thể mô tả cú hích là gì?
 |
 |
[AS]: Vâng, thì ra là vậy. Ví dụ yêu thích của ông về một cú hích thành công là gì?
[RT]: Vâng, ông biết đấy, tôi có thể nói rằng có lẽ thành công lớn nhất là việc sử dụng cái mà chúng tôi gọi là ghi danh tự động vào các kế hoạch lương hưu. Có nghĩa rằng sự mặc định là nên tham gia hơn là không tham gia.
[AS]: Đúng vậy.
[RT]: Ví dụ, điều này đã được ứng dụng trong một kế hoạch tiết kiệm lương hưu gần đây ở Anh, và tỷ lệ gia nhập là trên 90%.
[AS]: Đã 15 năm kể từ khi người bạn của ông Daniel Kahneman được trao giải thưởng. Tôi cho rằng kể từ đó những gì chúng ta đã thấy là một sự nở rộ tuyệt đối của lĩnh vực kinh tế học hành vi. Liệu nó đã đạt đến một điểm mà ông cho rằng nó có thể được sử dụng để tạo ra các công cụ nhằm thiết lập các chính sách công chưa?
[RT]: Chắc chắn rồi. Tôi có ý nói rằng đó là những gì mà một ai đó đã yêu cầu tôi đến Stockholm để nói khoảng ba tuần trước. Và tôi nghĩ rằng nghiên cứu của chúng tôi đã làm thay đổi rất nhiều hệ thống lương hưu trên khắp thế giới. Ý tưởng của Save More Tomorrow khi kêu gọi mọi người cam kết với bản thân trong động thái tiết kiệm một lúc nào đó trong tương lai đã khá thành công. Chúng tôi cho rằng có thể có khoảng 25 triệu người ở Hoa Kỳ đã tham gia vào chương trình đó. Các quốc gia trên toàn thế giới, bắt đầu từ Vương quốc Anh, đã khởi động các nhóm chuyên sâu về hành vi, thường được gọi là các đơn vị cú hích. Và có vẻ như họ đang làm rất tốt.
[AS]: Một điều cuối cùng, tất cả chúng ta đều thích nghĩ rằng chúng ta khác biệt nhau, liệu điều đó có đúng không? Nhưng bằng một cách nào đó, công trình của ông lại đưa tất cả chúng ta vào một lý thuyết thống nhất. Liệu có sự khác biệt giữa niềm tin cá nhân của mỗi người về chính cá tính của mình và ...
 |
| Amos Tversky (1937-1996) |
 |
| Daniel Kahneman (1934-) |
[RT]: Oh chắc chắn rồi. Mọi người đều khác biệt nhau. Phát hiện then chốt từ nghiên cứu của Kahneman và Tversky không phải là tất cả mọi người đều giống nhau, mà là ở mức bình quân chúng ta có xu hướng sai lầm theo cùng một hướng. Vì thế, tất cả chúng ta đều nghĩ rằng chúng ta sẽ hoàn thành dự án sớm hơn điều chúng ta muốn. Mặc dù có một số người có tính trì hoãn lớn hơn những người khác.
[AS]: Vâng. Tôi nghĩ điều đó mô tả đúng tình trạng của tôi.
[RT]: Vâng. Và đúng tình trạng của nhà thầu xây dựng nhà tôi vào thời điểm này.
[AS]: [Cười]. Ông có vẻ rất bình tĩnh, ông cảm thấy thế nào?
[RT]: Uhh. Tốt, không bình tĩnh lắm.
[AS]: Một bậc thầy nói nhẹ bớt đi. Chúng tôi mong được chào đón ông đến Stockholm vào tháng 12 này?
[RT]: Uh, được. Tôi rất vui khi đến đó với giáo sư Kahneman và ông ấy sẽ nói với tôi rằng tốt hơn là tôi nên sớm được trao giải thưởng bởi vì ông ta muốn quay về nhà. Vì thế, tôi sẽ rất vui khi yêu cầu ông ấy cùng đi với tôi một lần nữa.
[AS]: Oh thật tuyệt. Và các ông sẽ đổi vai cho nhau...
[RT]: Vâng.
[AS]: ... Hãy xem nó từ một góc khác. OK, tốt, chúng tôi rất mong được gặp ông ở đây. Một lần nữa, xin chúc mừng ông.
[RT]: Cảm ơn ông.
[AS]: Và cảm ơn ông đã dành cuộc phỏng vấn này cho tôi. Xin tạm biệt ông.
Huỳnh Thiện Quốc Việt dịch
Nguồn: The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2017, Nobelprize.org, 9 Oct 2017.
