 |
| John Kay (1948-) |
Chủ nghĩa thực dụng là điều tốt nhất trong việc cải cách kinh tế học
Chủ
đề không giống như như triết học, trong đó giá trị đối với sinh viên nằm trong
chính cuộc tranh luận.
Tuần
trước tới Paris, tôi tham dự buổi hội thảo hàng năm của Viện Tư duy kinh tế mới
(Institute for New Economic Thinking),
một viện chính sách tập trung khuyến khích việc phát triển các lý thuyết mới và
thực hành trên thực địa. Đã có rất nhiều cuộc thảo luận về việc cải cách chương
trình giảng dạy kinh tế học tại đại học. Cuộc tranh luận tập trung vào một giáo
trình sửa đổi về nhập môn kinh tế học được Wendy Carlin thuộc Đại học
University College London và một nhóm các cộng tác viên hàn lâm soạn thảo.
Chương trình giảng dạy mới đang được thử nghiệm ngày nay.
 |
| Robert Lucas (1937-) |
Đã có một sự thỏa thuận giữa
các thành viên tham gia hội thảo rằng cải cách là điều cần thiết (mặc dù những
người tham dự một hội thảo về tư duy kinh tế mới có nhiều khả năng nghĩ như
vậy). Trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, lý thuyết kinh tế học vĩ mô,
tức hiểu biết của chúng ta về cách thức các nền kinh tế bùng nổ, vỡ ra, về lạm
phát và tăng trưởng, được cho là đã không đáp ứng những kì vọng đặt vào nó.
Nhưng phần lớn giới kinh tế học chính thống thì không muốn thay đổi. Robert
Lucas, một nhà lão thành của lý thuyết kinh tế học vĩ mô hiện đại, công khai
lên án các đánh giá đối lập vì sự thiếu hiểu biết của họ, và giải thích rằng
các hệ quả kinh tế của những sự kiện không được tiên đoán là không thể đoán
trước được. Nhưng điều này hoàn toàn không phải là trả lời cho các phê phán. Lý
thuyết tài chính cũng được chứng minh là kém cỏi.
Sự
không hài lòng của sinh viên lan rộng một cách rõ ràng và có thể hiểu được. Một
nhóm sinh viên từ Đại học Manchester đã đi đầu ở Anh, nhưng phong trào phản đối
đã lan rộng trên toàn thế giới. Những bạn trẻ này khẳng định rằng các giáo sư
của họ không đưa những chủ đề như - phát triển kinh tế, bất ổn tài chính, bất
bình đẳng - những chủ đề hấp dẫn họ gắn với môn học, mà dành quá nhiều thời
gian vào các bài tập tầm thường về toán học sơ cấp.
 |
| Robert Skidelsky (1939-) |
Đã có
một sự thỏa thuận rộng rãi rằng kinh tế học nên mang tính đa nguyên hơn. Nhưng
bản thân tôi thấy bị công kích vì tính ôn hòa trong sự đa nguyên của tôi, bị
lên án vì nỗi khát khao cải cách từ bên trong của tôi theo kiểu Menshevik, hơn
là tham gia các băng đảng hoạch định tấn công Cung điện Mùa Đông. Nhiều sinh
viên yêu cầu được giảng dạy tư tưởng phi thống trị hoặc kinh tế học phi chính
thống, và một nhóm các nhà kinh tế tự mô tả là phi chính thống có ở đó để khích
lệ. Họ khẳng định rằng sự đa nguyên đòi hỏi một sự tiếp xúc với nhiều hệ chuẩn
cạnh tranh khác.
Nhưng
kinh tế học phi chính thống chính xác là gì? Robert Skidelsky, người viết tiểu
sử của John Maynard Keynes, nhắc nhở cử tọa về nguyện vọng của bậc thầy này nói
rằng nghề của ông một ngày nào đó có thể đạt được uy tín của các nha sĩ, "người thông thạo khiêm tốn". Tuy
nhiên không hề có những nha sĩ phi chính thống. Và không có ai vượt một cây cầu
được xây bởi một kỹ sư phi chính thống.
 |
| Ignaz Semmelweis (1818-1856) |
Có
một nền y khoa khác, nhưng hầu hết các nền y khoa đối chọn vẫn chỉ dừng lại ở
đó, do không có bằng chứng cho thấy nó hiệu quả. Giới y khoa thường phản kháng
với sự đổi mới, đặc biệt những đổi mới nào thách thức sự thông thái đã được
chấp nhận — vào thế kỷ 19, bác sĩ người Hungary Ignaz Semmelweis đấu tranh
trong nhiều thập niên để thuyết phục các đồng nghiệp rằng điều tốt nhất có thể
làm cho bệnh nhân là rửa đôi tay của chính mình.
Gần
đây, đã có nhiều nỗ lực yêu cầu chấp nhận sự phát hiện ra rằng nhiều vết loét
được gây ra bởi vi khuẩn Helicobacter pylori. Nhưng, cuối cùng, các bác sĩ giỏi
được thuyết phục bởi điều gì hiệu quả đối với các bệnh nhân, khi họ ở trong
những trường hợp trên. Nền y khoa đối chọn tốt trở thành chính thống.
 |
| Jean Tirole (1953-) |
Và
điều đó cũng phải diễn ra trong kinh tế học. Kinh tế học không giống như triết
học hay phê bình văn học, khi giá trị đối với các sinh viên và các nhà nghiên
cứu nằm chủ yếu trong bản thân cuộc tranh luận, chứ không phải là việc tiếp thu
một nội dung kiến thức thực hành cụ thể. Đó là lý do tại sao
năm 2014 Jean Tirole người đoạt giải Nobel đã đúng khi ông thuyết phục Bộ Giáo
dục Pháp không thành lập một phân ban riêng biệt các nhà kinh tế phi chính
thống trong Hội đồng Quốc gia các trường Đại học, cơ quan xác định những người
có đủ điều kiện để giảng dạy tại đại học. Ông viết: "Tôi không thể hình dung là nước Pháp thừa nhận có hai cộng đồng trong
cùng một chuyên ngành". Đa nguyên khoa học là sự cởi mở trí tuệ chứ
không phải là chủ nghĩa tri thức tương đối.
John Kay
Huỳnh Thiện Quốc Việt dịch
Nguồn:
“Pragmatism works best in the reform of
economics”, Financial
Times, April 14, 2015
------
Những bài có liên quan trên PTKT:
