PHÂN TÍCH KINH TẾ: Các biến thể COVID-19 là gì và làm thế nào bạn có thể giữ an toàn khi chúng lây lan? Bác sĩ sẽ trả lời 5 câu hỏi để làm rõ

27.9.21

Các biến thể COVID-19 là gì và làm thế nào bạn có thể giữ an toàn khi chúng lây lan? Bác sĩ sẽ trả lời 5 câu hỏi để làm rõ

CÁC BIẾN THỂ COVID-19 LÀ GÌ VÀ LÀM THẾ NÀO BẠN CÓ THỂ GIỮ AN TOÀN KHI CHÚNG LÂY LAN? BÁC SĨ SẼ TRẢ LỜI 5 CÂU HỎI ĐỂ LÀM RÕ

Lilly Cheng Immergluck

Tiêm phòng, đeo khẩu trang và giãn cách xã hội là những cách đã được thử nghiệm và chứng thực để bảo vệ chống lại sự lây nhiễm COVID-19. Marko Geber / DigitalVision qua Getty Images

Với biến thể delta chiếm hơn 93% các trường hợp COVID-19 ở Hoa Kỳ vào cuối tháng 7 năm 2021, có các câu hỏi đặt ra về cách duy trì sự bảo vệ trước các dạng phát triển của vi rút SARS-CoV-2. Dưới đây, bác sĩ nhi khoa và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, Tiến sĩ Lilly Cheng Immergluck của Trường Y Morehouse trả lời một số câu hỏi phổ biến về các biến thể và những gì bạn có thể làm để bảo vệ bản thân tốt nhất.

1. Các biến thể là gì và chúng xuất hiện như thế nào?

Virus đột biến theo thời gian để thích nghi với môi trường và cải thiện khả năng sống sót của chúng. Trong quá trình diễn ra đại dịch, SARS-CoV-2, chủng corona vi-rút mới gây ra COVID-19, đã đột biến đủ để thay đổi cả khả năng lây lan trong dân chúng và khả năng lây nhiễm từ người sang người của nó.

Các chủng mới này được gọi là các biến thể. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ hiện phân loại các biến thể thành 3 loại, được liệt kê theo mức độ từ ít đến đáng quan ngại nhất:

Biến thể cần quan tâm (VOI): Có các đặc tính có thể làm giảm khả năng chống lại sự lây nhiễm của hệ thống miễn dịch của bạn. Ví dụ: bạn có thể đã nghe nói về các biến thể cần quan tâm (VOI) eta, iota hoặc kappa.
Biến thể đáng lo ngại (VOC): Chậm phản ứng với các phương pháp điều trị hoặc vắc-xin hơn và nhiều khả năng khó bị chẩn đoán phát hiện hơn. Chúng có xu hướng dễ lây truyền hơn, hoặc dễ lây nhiễm và dẫn đến những sự lây nhiễm nghiêm trọng hơn. Ví dụ: alpha và delta là VOC.
Biến thể có hậu quả nghiêm trọng (VOHC): Không có phản ứng đáng kể với các chẩn đoán, biện pháp phòng ngừa và phương án điều trị hiện có. Chúng cũng dẫn đến lây nhiễm nghiêm trọng hơn và phải nhập viện. Cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ VOHC nào được xác định.

Tổ chức Y tế Thế giới sử dụng các phân loại tương tự, nhưng định nghĩa của chúng có thể khác với định nghĩa trên của CDC tại Hoa Kỳ, vì các đặc tính và tác động của biến thể có thể khác nhau tuỳ theo vị trí địa lý.

2. Có phải các biến thể luôn có hại hơn?

Một biến thể có thể trở nên ít nhiều nguy hiểm hơn các chủng khác tùy thuộc vào các đột biến trong mã di truyền của nó. Các đột biến có thể ảnh hưởng đến các thuộc tính như mức độ lây nhiễm của một biến thể gây bệnh truyền nhiễm, cách nó phản ứng với hệ thống miễn dịch hoặc mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà nó gây ra.

Ví dụ, biến thể alpha dễ lây truyền hơn so với dạng ban đầu của SARS-CoV-2. Các nghiên cứu cho thấy nó có khả năng lây nhiễm trong khoảng từ 43% đến 90%, cao hơn so với loại vi-rút phổ biến nhất khi bắt đầu đại dịch. Alpha cũng có nhiều khả năng gây ra bệnh nặng hơn, thể hiện qua tỷ lệ nhập viện và tử vong tăng sau khi nhiễm bệnh.

Thậm chí nghiêm trọng hơn, biến thể delta được báo cáo là có khả năng lây nhiễm gần gấp đôi so với các chủng trước đó và có thể gây ra bệnh nặng hơn cho những người không được tiêm chủng. Tải lượng vi-rút của những người bị nhiễm chủng delta - có nghĩa là tổng số lượng vi-rút thu được từ các hốc mũi của người bị nhiễm - cũng được báo cáo là gấp hơn 1.000 lần so với những người bị nhiễm các dạng ban đầu của SARS-CoV-2. Các chứng cứ gần đây cũng cho thấy rằng cả những người chưa được tiêm chủng và đã được tiêm chủng đều mang tải lượng vi rút tương đương nhau, càng góp phần vào đặc tính dễ lây nhiễm của biến thể này.

3. Những biến thể nào phổ biến nhất ở Hoa Kỳ?

Trong một vài tháng, biến thể delta đã trở thành chủng loại nổi trội ở Hoa Kỳ, chiếm phần lớn các trường hợp COVID-19 tính đến cuối tháng 7 năm 2021.

Nhưng có sự khác biệt giữa các khu vực trên đất nước này. Tính đến ngày 31 tháng 7, CDC ước tính rằng hơn 3% các trường hợp được xác định ở một khu vực của 8 bang mà trong đó có các bang Georgia, Florida và Tennessee và dưới 1% ở khu vực bao gồm Iowa, Kansas, Missouri và Nebraska mắc biến thể alpha. CDC phối hợp với các sở y tế bang và cơ quan y tế công cộng khác theo dõi biến thể. Các mẫu nhiễm COVID-19 từ khắp đất nước được giải trình tự gen mỗi tuần để xác định các biến thể hiện có và biến thể mới.

Và các biến thể mới có thể sẽ tiếp tục xuất hiện khi vi-rút tiến hóa. Ví dụ, Delta plus là một dòng phụ của delta. Các tác động của biến thể phụ này vẫn chưa được xác định.

4. Làm thế nào để vắc-xin chống lại các biến thể?

Các nhà nghiên cứu đang làm việc để tìm ra hiệu quả của 3 loại vắc-xin COVID-19 hiện được cấp phép sử dụng khẩn cấp ở Hoa Kỳ trong việc ngăn ngừa lây nhiễm từ các biến thể trong các điều kiện "thực tế", nơi mà tần suất và sự phân bố biến thể liên tục thay đổi. Một số nghiên cứu sơ bộ chưa được thẩm định cho thấy rằng những vắc-xin này vẫn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa các bệnh lây nhiễm nghiêm trọng liên quan đến COVID-19 và tử vong.

Tuy nhiên, không có loại vắc-xin nào là hoàn hảo, và những trường hợp nhiễm COVID-19 khác thường có thể xảy ra ở những người đã được tiêm vắc-xin. Người lớn tuổi và những người đang suy giảm sức đề kháng có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh lây nhiễm khác thường này.

Vắc-xin không phải là tuyệt đối hoàn hảo, nhưng chúng làm giảm đáng kể nguy cơ bị lây nhiễm nghiêm trọng. Tân Hoa Xã / Getty Images

Rất may, những cá nhân được tiêm chủng đầy đủ thường bị nhiễm COVID-19 nhẹ hơn. Ví dụ, một nghiên cứu phân tích các trường hợp mắc bệnh COVID-19 ở nước Anh ước tính rằng hai liều vắc-xin Pfizer BioNTech có hiệu quả 93,7% trong việc ngăn ngừa bệnh có triệu chứng từ biến thể alpha và hiệu quả 88% nếu từ biến thể delta. Một nghiên cứu khác ở Ontario, Canada, chưa được thẩm định đã báo cáo rằng vắc-xin Moderna có hiệu quả 92% trong việc ngăn ngừa bệnh có triệu chứng do từ biến thể alpha.

5. Làm thế nào tôi có thể giữ an toàn?

Việc bạn nên thận trọng như thế nào phụ thuộc vào một số yếu tố cá nhân và bên ngoài.

Một yếu tố là bạn có được tiêm phòng đầy đủ hay không. Gần như tất cả - 99,5% - trường hợp tử vong do COVID-19 ở Hoa Kỳ trong vài tháng qua là ở những người không được tiêm chủng.

Các hướng dẫn gần đây nhất của CDC khuyến cáo rằng mọi người nên đeo khẩu trang ở những khu vực có khả năng lây truyền đáng kể hoặc cao, bất kể họ đã được tiêm phòng hay không. Đặc biệt cần thận trọng hơn nếu bạn không được tiêm chủng đầy đủ hoặc hệ thống miễn dịch suy yếu.

Một yếu tố khác cần xem xét là mức độ lây lan trong cộng đồng và tỷ lệ người chưa được tiêm phòng trong cộng đồng tại địa phương bạn. Ví dụ: một người sống trong khu vực dưới mức trung bình quốc gia về tiêm chủng COVID-19 có thể có cơ hội gặp người chưa được tiêm chủng cao hơn - và do đó có nhiều khả năng lây lan corona vi-rút hơn - so với người ở khu vực có tỷ lệ tiêm chủng cao hơn.

Đeo khẩu trang đúng cách có thể giúp bảo vệ bạn và những người khác khỏi bị nhiễm COVID-19.

Cuối cùng, vẫn còn một số lượng đáng kể những người có nguy cơ cao mắc COVID-19, bao gồm cả trẻ em. Tính đến ngày 3 tháng 8 năm 2021, chỉ có 29,1% trẻ em từ 12 đến 15 tuổi và 40,4% trong độ tuổi 16 và 17 đã được tiêm chủng đầy đủ. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ và Hiệp hội Bệnh viện Nhi đồng lưu ý rằng tổng số 4.292.120 trường hợp COVID-19 ở trẻ em đã được báo cáo tính đến ngày 5 tháng 8. Trẻ em chiếm 14,3% trong số các trường hợp COVID-19 được báo cáo. Nếu con bạn chưa được tiêm phòng, cách tốt nhất bạn có thể bảo vệ chúng và các thành viên chưa được tiêm phòng khác trong gia đình là tự mình đi tiêm phòng và yêu cầu mọi người đeo khẩu trang ở những không gian chung trong nhà.

Các hướng dẫn do các cơ quan y tế công cộng cung cấp chỉ đơn giản là - hướng dẫn chung. Chúng không được điều chỉnh để phù hợp với từng cá nhân và các đánh giá rủi ro cá nhân của họ.

Vắc-xin vẫn là biện pháp bảo vệ hữu hiệu nhất chống lại mọi chủng vi-rút corona mới. Tuy nhiên, đeo khẩu trang, giãn cách xã hội và hạn chế tụ tập cũng như không gian trong nhà kém thông thoáng sẽ bổ sung thêm các lớp bảo vệ chống lại sự lây nhiễm khác thường và giảm nguy cơ vô tình lây lan vi-rút.

Nhãn: Virus corona, Các câu hỏi đã được trả lời, Khẩu trang, COVID-19, Các loại vắc-xin phòng ngừa COVID-19, Đột biến corona vi-rút, Các biến chủng COVID-19, Corona vi-rút đột biến, Vắc-xin COVID-19 và các biến chủng, Biến chủng Delta, Biến chủng beta